NASZ EKSPERT: Joanna Chrobak, mgr farmacji
OLEJE ROŚLINNE STANOWIĄ NIEODŁĄCZNY ELEMENT ZDROWEJ, ZBILANSOWANEJ DIETY. W APTECE OGÓLNODOSTĘPNEJ ZNAJDZIEMY WIELE PREPARATÓW OLEJOWYCH, STANOWIĄCYCH DOSKONAŁY DODATEK DO CODZIENNYCH POSIŁKÓW. JAK ZATEM WYBRAĆ NAJLEPSZY DLA NASZYCH POTRZEB?
OLEJE ROŚLINNE: ŹRÓDŁO KWASÓW OMEGA-3 I OMEGA-6
OLEJE ROŚLINNE: ŹRÓDŁO KWASÓW OMEGA-3 I OMEGA-6Największą zaletą regularnego spożywania olejów roślinnych jest obecność wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (WNKT) omega-3 i omega-6. Związki te wspierają prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu, co udowodniono w wielu badaniach klinicznych. Do najważniejszych kwasów omega-3 zaliczamy:
• kwas eikozapentaenowy (EPA),
• kwas dokozaheksaenowy (DHA),
• kwas alfa-linolenowy (ALA)
Związki te wykazują korzystne działanie na układ nerwowy oraz sercowo-naczyniowy, pomagają zachować optymalny poziom cholesterolu HDL i LDL, dodatkowo wykazują aktywność przeciwzapalną i antyoksydacyjną [1].
Inną grupą WNKT są kwasy omega-6: linolowy, gamma-linolenowy i arachidonowy. Ich odpowiednia podaż wspiera m.in. przekaźnictwo nerwowe, produkcję hormonów, a także zachowanie odpowiedniej kondycji bariery skóry. Należy pamiętać, że spożywane w zbyt dużej ilości mogą nasilać stan zapalny, dlatego ich stosunek do kwasów omega-3 w diecie nie powinien przekraczać 5:1 [2] [3].
OLEJ LNIANY
Olej lniany stanowi doskonałe źródło kwasów omega-3, zwłaszcza alfa-linolenowego. Aby zachować jego prozdrowotne właściwości, tłoczony jest metodą na zimno. Z tego samego powodu nie powinniśmy używać go do obróbki termicznej żywności. Oprócz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, olej lniany dostarcza cennego przeciwutleniacza – witaminy E oraz cynku, dzięki czemu poprawia kondycję skóry, włosów i paznokci. Wskazany jest także dla kobiet zmagających się z zaburzeniami hormonalnymi, gdyż zawiera lignany – związki o budowie zbliżonej do estrogenów [4].
Olej lniany przechowujemy w lodówce w temperaturze od 4-10 stopni. Jest zdatny do spożycia do 3 miesięcy od daty wytłoczenia podanej na etykiecie, natomiast po otwarciu należy zużyć go przed upływem 4 tygodni. Może być podawany dzieciom od 3 roku życia. Olej lniany stanowi idealny dodatek do sałatek, dipów oraz pieczywa. Ciekawą alternatywą jest również przygotowanie pasty, poprzez zmieszanie 3 łyżek oleju, 6 czubatych łyżek twarożku, 3 łyżek jogurtu naturalnego, dowolnych przypraw i świeżych ziół.
OLEJ Z CZARNUSZKI
Poruszając temat olejów roślinnych, trudno nie wspomnieć o oleju z czarnuszki. Charakteryzuje się wyjątkowym bogactwem witamin i składników mineralnych, a także dostarcza dużych ilości kwasu linolowego. Spośród pozostałych preparatów olejowych wyróżnia się zawartością tymochinonu – substancji hamującej uwalnianie histaminy, dzięki czemu doskonale sprawdza się w łagodzeniu alergii i wszelkich stanów zapalnych. Dodatkowo, obecność tymolu i malantyny zapewnia działanie oczyszczające i przeciwdrobnoustrojowe, a alprostadyl odpowiedzialny jest za właściwości immunostymulujące [5].
Olej z czarnuszki tłoczony jest na zimno i podobnie jak olej lniany, nie powinien być poddawany obróbce termicznej. Posiada głęboki, korzenny smak, który sam w sobie okazać się może zbyt intensywny dla najmłodszych (podajemy go od 1 roku życia). Z powodzeniem można zmieszać go z sokiem, miodem lub mlekiem. Ze względu na działanie rozkurczowe i obniżające poziom prolaktyny, olej z czarnuszki nie jest zalecany jest kobietom w ciąży i karmiącym. Olej przed i po otwarciu przechowujemy w lodówce, przez okres maksymalnie 4 tygodni.
OLEJ Z NASION WIESIOŁKA
Olej z nasion wiesiołka stanowi doskonałe źródło kwasu gamma-linolenowego i linolowego. Jest szczególnie ważnym elementem kobiecej diety, ze względu na działanie regeneracyjne na włosy, skórę i paznokcie. Wspiera terapię wielu chorób, takich jak atopowe zapalenie skóry, trądzik czy łuszczyca. Medycyna tradycyjna zaleca stosowanie go w przypadku bolesnych miesiączek, zaburzeń hormonalnych oraz objawów menopauzy, ze względu na obecność fitosteroli [6].
Olej z wiesiołka tłoczony jest na zimno i tak też powinien być spożywany. Jest ceniony ze względu na swój oryginalny, zbożowo-orzechowy smak, dzięki któremu komponuje się zarówno z daniami wytrawnymi, jak i deserami, czy koktajlami owocowymi.
OLEJ Z NASION OSTROPESTU
Pacjenci dbający o zdrowie wątroby powinni zwrócić uwagę na olej z ostropestu plamistego. Oprócz dużej zawartości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, zawiera sylimarynę – związek o działaniu hepatoprotekcyjnym. Oznacza to, że regularne spożycie oleju z ostropestu nie tylko wspomaga pracę wątroby, ale również ochrania jej miąższ przed działaniem toksyn i zbędnych produktów przemiany materii. Zalecany jest pacjentom cierpiącym na choroby przewlekłe, takie jak wirusowe zapalenie wątroby A, B lub C, marskość wątroby, kamica żółciowa lub uszkodzenia polekowe hepatocytów. Wspiera także procesy trawienne, zapobiegając wzdęciom oraz zgadze [7].
Olej z ostropestu przechowujemy w lodówce i nie używamy go do obróbki termicznej. Z jego dobrodziejstw korzystać mogą pacjenci, którzy ukończyli 12 rok życia, z wyłączeniem kobiet ciężarnych i karmiących. Dzięki charakterystycznej ziołowej nucie, olej fantastycznie komponuje się z sałatkami oraz sprawdza się jako dodatek do zup oraz mięs.
Piśmiennictwo:
- [1] Dutkowska A., Rachoń D., Role of n-3 and n-6 unsaturated fatty acids in the prevention of cardiovascular diseases, Choroby Serca i Naczyń 2015, 12(3), 154–159
- [2] Simopoulos AP]., The importance of the omega-6/omega-3 fatty acid ratio in cardiovascular disease and other chronic diseases, Exp Biol Med 2008, 233(6), 674–88
- [3] Gomez Candela C., Bermejo Lopez L., Loria Kohen V., Importance of a balanced omega 6/omega 3 ratio for the maintenance of health. Nutritional recommendations, Nutr Hosp. 2011, 26(2), 323-329
- [4] https://qchenne-inspiracje.pl/dla-kogo-olej-lniany-a-dla-kogo-siemie-lniane-czyli-jaka-jest-roznica-i-o-czym-trzeba-wiedziec-kupujac/
- [5] Salem ML., Immunomodulatory and therapeutic properties of the Nigella sativa L. seed., International Immunopharmacology 2005, 5(13-14), 1749-70
- [6] Munir R., Semmar N., Farman M., An updated review on pharmacological activities and phytochemical constituents of evening primrose (genus Oenothera), Asian Pac J Trop Biomed 2017, 7(11), 1046–1054
- [7] Flora K., Benner K., Hahn M., Rosen.H, Milk thistle (Silybum marianum) for the therapy of liver disease, Am J Gastroenterol. 1999, 94(2), 545-546
