Atak rwy kulszowej, dlaczego tak boli?

NASZ EKSPERT: Patrycja Jakimik, mgr farmacji

ATAK RWY KULSZOWEJ JEST BARDZO BOLESNY. NAJCZĘSTSZĄ PRZYCZYNĄ JEGO WYSTĄPIENIA JEST PODRAŻNIENIE NERWU KULSZOWEGO LUB KORZENI NERWOWYCH NA SKUTEK DYSKOPATII. CZYM JEST RWA KULSZOWA I JAK SOBIE Z NIĄ RADZIĆ?

CZYM JEST RWA KULSZOWA?

Kręgosłup spełnia funkcję ruchową, podporową oraz ochronną dla rdzenia kręgowego. Zbudowany jest z kręgów, pomiędzy którymi znajdują się krążki międzykręgowe (dyski). Ich zadaniem jest zapewnienie sprężystości dla kręgosłupa oraz amortyzacja wstrząsów. Na skutek stopniowej degeneracji i deformacji dysków, może dojść do ich przesuwania poza oś kręgosłupa, czyli dyskopatii. Kiedy przesunięty dysk powoduje ucisk nerwu kulszowego lub korzeni nerwowych, z których połączeń powstaje nerw kulszowy, dochodzi do ataku rwy kulszowej.
Rwa kulszowa to nagły, silny ból w okolicy lędźwiowej kręgosłupa, który promieniuje na całą okolicę, przez którą przebiega nerw kulszowy, bądź też część tego obszaru. Nerw kulszowy przechodzi przez odcinek lędźwiowy kręgosłupa, pośladek, tylną powierzchnię uda, łydkę i stopę. Bólowi mogą towarzyszyć przykurcze mięśni, drętwienie i problemy z poruszaniem nogą. Atak rwy kulszowej często poprzedzony jest bólami kręgosłupa lędźwiowo – krzyżowego. Szacuje się, że na tę dolegliwość uskarża się nawet 13 – 40% społeczeństwa.

DIAGNOZA ATAKU RWY KULSZOWEJ

Lekarz diagnozuję rwę kulszową na podstawie wywiadu lekarskiego, który obejmuje przede wszystkim:

•     czas i okoliczności pojawienia się objawów,
•     czas trwania objawów,
•     intensywność dolegliwości bólowych,
•     czynniki nasilające oraz zmniejszające dolegliwości bólowe,
•     lokalizacja bólu
•     oraz występowanie objawów towarzyszących.

Dodatkowo, lekarz ocenia siłę mięśniową oraz odruchy w dolnej połowie ciała.
W przypadku podejrzenia rwy kulszowej na podłożu zmian nowotworowych lub zapalnych w obrębie kręgosłupa, lekarz zleca badania obrazowe – rentgen, tomografię lub rezonans kręgosłupa.

LECZENIE RWY KULSZOWEJ

Objawy rwy kulszowej nasilają się podczas niewielkich ruchów kręgosłupa, dlatego też w początkowym etapie zaleca się pozostawanie w łóżku w pozycji leżącej na boku z ugiętymi nogami lub na plecach z poduszką pod kolanami. Odpoczynek w łóżku zazwyczaj daje ulgę po 1 – 2 dniach. Pamiętaj jednak, że niewskazane jest dłuższe unieruchomienie niż 3 – 4 dni.

Leczenie rozpoczyna się od zastosowania dostępnych bez recepty leków przeciwbólowych (np. ibuprofen, naproksen, diklofenak, meloksykam). Wykazano jednak, że nieskuteczne w leczeniu rwy kulszowej są paracetamol i aspiryna. Dodatkowo, warto wykorzystać maści lub żele do stosowania miejscowego zawierające niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. diklofenak, etofenamat, naproksen, ibuprofen). Pomocne mogą okazać się również okłady żelowe, które w zależności od potrzeb mogą pełnić funkcję okładu rozgrzewającego lub chłodzącego.

W przypadku, gdy leki bez recepty nie są skuteczne, należy zgłosić się do lekarza, który zaordynuje silniejsze leki przeciwbólowe w postaci doustnej, bądź też w iniekcjach. Konieczne może być też zastosowanie leków rozluźniających mięśnie.

Pamiętaj, że niezbędna jest pilna konsultacja lekarska, gdy pojawiają się takie objawy, jak osłabienie siły ruchów stopy, które uniemożliwia jej zgięcie lub wyprostowanie, zaburzenia czucia skórnego lub niemożność oddania moczu przez 12 godzin.

JAK ZAPOBIEGAĆ?

O nasz kręgosłup i cały układ mięśniowo – ruchowy powinniśmy dbać przez całe życie. Dzięki temu zminimalizujemy ryzyko różnego rodzaju uszkodzeń i urazów, w tym także rwy kulszowej. Podstawą jest unikanie niekorzystnych obciążeń kręgosłupa. Pamiętaj, aby w miarę możliwości nie podnosić samodzielnie ciężkich przedmiotów. Jeśli jednak jest to konieczne, podnoś je z pozycji klęczącej. Nie bez znaczenia dla zdrowia kręgosłupa pozostaje utrzymywanie prawidłowej masy ciała. Warto też wykonywać ćwiczenia aerobowe oraz ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha i mięśnie przykręgosłupowe. Nie zapominaj również o utrzymywaniu prawidłowej postawy ciała.

Piśmiennictwo:

• Domitrz I. Rwa kulszowa. Medycyna po Dyplomie 2016; 11
• Pietraszko W. Rwa kulszowa. Portal mp.pl
• Woroń J., Wordliczek J., Dobrogowski J. Porównanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Medycyna po Dyplomie 2011(20); 6(183): 55-63