PROFESOR ANTONI KĘPIŃSKI, MAWIAŁ, ŻE OSOBY CHORE PSYCHICZNIE WIĘCEJ CZUJĄ, INACZEJ ROZUMIEJĄ I DLATEGO BARDZIEJ CIERPIĄ – ZATEM POWINNY BYĆ ZATEM OTOCZONE SZCZEGÓLNĄ OCHRONĄ, OPIEKĄ I ŻYCZLIWOŚCIĄ. DOWIEDZ SIĘ, JAK W PRAKTYCE WYGLĄDA OCHRONA ZDROWIA PSYCHICZNEGO W POLSCE!
CO TO JEST ZDROWIE PSYCHICZNE?
Światowa Organizacja Zdrowia w 1948 roku wprowadziła ogólną definicję zdrowia psychicznego. Definiuje je jako pełny dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny człowieka. Definicja ta może być rozumiana i interpretowana na wiele sposobów w odniesieniu do różnych poglądów osobistych, naukowych i kulturowych.
Zdrowie psychiczne należy rozumieć nie tylko jako brak chorób, ale również jako psychiczną możliwość do rozwoju i samorealizacji w szeroko pojętym otoczeniu społecznym (rodzina, znajomi, szkoła, praca itp.). Przejawia się ono dobrym samopoczuciem, pewnością siebie i poczuciem własnej wartości oraz zdolnością do dokonywania wyborów i zmagania się z trudnościami oraz codziennego funkcjonowania w granicach norm społecznych i kulturowych. dokonywać właściwych wyborów. Pomaga w adaptacji do norm społecznych i kulturowych. Tym samym fakt, że u kogoś nie zdiagnozowano zaburzeń psychicznych nie jest równoznaczne z tym, że jest zdrowy psychicznie.
CZYM SĄ ZABURZENIA PSYCHICZNE?
Zaburzenia psychiczne to wzorce lub zespoły zachowań, sposobów myślenia, czucia, postrzegania oraz innych czynności umysłowych i relacji z innymi ludźmi, będące źródłem cierpienia lub utrudnień w indywidualnym funkcjonowaniu dotkniętej nimi osoby.
Do zaburzeń psychicznych zaliczamy:
– Zaburzenia lękowe,
– zaburzenia obsesyjno-kompulsywne,
– zaburzenia psychotyczne,
– zaburzenia afektywne,
– część zaburzeń psychosomatycznych,
– zaburzenia neuro-rozwojowe,
– zaburzenia psychiczne organiczne,
– zaburzenia osobowości,
– zaburzenia związane z uzależnieniami,
– niektóre dewiacje seksualne.
Różnorakie podziały chorób psychicznych nie są jednak ścisłe, bowiem zaburzenia psychiczne często łączą w sobie objawy charakterystyczne dla różnych jednostek chorobowych. Klasyfikacje poszczególnych zaburzeń psychicznych (np. DSM-5 czy ICD-10), służą względom praktycznym w kwestiach związanych z zasadami postępowania medycznego, społecznego lub prawnego.
W Polsce pojęcie osoby z zaburzeniami psychicznymi jest zdefiniowane ustawowo (ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego). Do osób takimi zaburzeniami zalicza się:
- Osoby chore psychicznie (wykazujące zaburzenia psychotyczne),
- osoby upośledzone umysłowo,
- osoby wykazujące inne zakłócenia czynności psychicznych (zaliczane są do zaburzeń psychicznych) i wymagające świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym.
PRAWNA OCHRONA ZDROWIA PSYCHICZNEGO
Prawo do ochrony zdrowia w Polsce wynika z art. 68 ust 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej oraz ratyfikowanych umów międzynarodowych, ale szczegółowym aktem prawnym regulującym ochronę zdrowia osób z zaburzeniami psychicznymi w Polsce jest ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego .Ustawa ta chroni osoby cierpiące na zaburzenia psychiczne powinny być otoczone szczególną ochroną, opieka i życzliwością. Opieka zdrowotna nad osobami z zaburzeniami psychicznymi jest wykonywana w ramach podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej w formie pomocy doraźnej, ambulatoryjnej, dziennej, szpitalnej i środowiskowej oraz w domach pomocy społecznej. Ochronę zdrowia psychicznego w Polsce zapewniają organy administracji rządowej i samorządowej oraz powołane do tego instytucje. Ustawa dopuszcza również udział w działaniach na rzecz ochrony zdrowia psychicznego organizacjom działającym w ramach sektora pozarządowego.
W celu ochrony praw pacjentów, w tym również osób z zaburzeniami psychicznymi powołano w Polsce instytucję Rzecznika Praw Pacjenta. Jego szczegółowe kompetencje i zadania zostały określone w ustawie z dnia 6 listopada 2008r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Z jego pomocy można skorzystać za pośrednictwem bezpłatnej infolinii 800-190-590 od poniedziałki do piątku w godz. 08:00 – 20:00, pisząc e-maila: kancelaria@rpp.gov.pl lub za pośrednictwem tradycyjnej poczty: ul. Młynarska 46, 01-171 Warszawa. Więcej informacji: http://www.rpp.gov.pl/
Źródła:
- St. Pużyński, Choroba psychiczna – problemy z definicją oraz miejscem w diagnostyce i regulacjach prawnych, w „Psychiatria Polska”.
- Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U z 2017 poz. 882 z późn. zm.).
- http://www.rpp.gov.pl/
