Z KATALOGU SUPLEMENTACJI: ŻELAZO

NASZ EKSPERT: Patrycja Jakimik, mgr farmacji

ŻELAZO JEST NIEZWYKLE CENNYM I WAŻNYM MINERAŁEM, NIEZBĘDNYM DO PRAWIDŁOWEGO FUNKCJONOWANIA CAŁEGO ORGANIZMU. DO CZEGO POTRZEBNE NAM JEST ŻELAZO I  KIEDY NALEŻY ROZWAŻYĆ JEGO SUPLEMENTACJĘ?

CZYM JEST ŻELAZO? 

Żelazo stanowi składnik hemoglobiny, czyli czerwonego barwnika krwi. Odpowiada ona za transport tlenu do tkanek organizmu oraz transport zwrotny dwutlenku węgla z tkanek. Żelazo spełnia więc w organizmie niezwykle ważną rolę.

ROLA ŻELAZA W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA

Żelazo należy do mikroelementów. Jest to pierwiastek śladowy, którego ilość w organizmie człowieka jest niewielka. Jednak bez obecności tego mikroelementu nie jest możliwe prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka. Podstawową funkcją żelaza jest udział w powstawaniu erytrocytów oraz transport i magazynowanie tlenu w tkankach. Ponadto, żelazo jest składnikiem wielu białek i enzymów, stąd też odgrywa ważną rolę w przemianach metabolicznych.

NIEDOBÓR I NADMIAR ŻELAZA: JAKIE SĄ OBJAWY? 

Niedobór żelaza skutkuje wystąpieniem niedokrwistości, czyli anemii. Do objawów niedoboru żelaza zalicza się:

• ogólne osłabienie,
• zmniejszenie zdolności koncentracji,
• szybką męczliwość,
• ból i zawroty głowy,
• bladość skóry oraz błon śluzowych,
• suchość skóry,
• osłabienie i wypadanie włosów,
• łamliwość paznokci,
• tachykardię, czyli przyspieszony rytm serca,
• obniżenie odporności.

Nadmiar żelaza, czyli hemochromatoza w początkowym etapie daje podobne objawy. Charakterystyczne jest nasilone uczucie zmęczenia, ogólne osłabienie, obniżona masa ciała oraz bóle stawów.

U kobiet występują zaburzenia cyklu miesiączkowego, natomiast u mężczyzn pojawiają się zaburzenia wzwodu. Hemochromatoza zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn powoduje utratę libido. U osób, u których występuje zwiększone stężenie żelaza zaobserwować można również szarobrązowe zabarwienie skóry. Może również dojść do utraty owłosienia łonowego, pod pachami i na twarzy.

NATURALNE ŹRÓDŁA ŻELAZA

Najlepiej przyswajalnym naturalnym źródłem żelaza jest mięso oraz ryby. Produkty te zawierają żelazo hemowe. Największą jego zawartość obecna jest w mięsie czerwonym, podrobach oraz mięsie z indyka. Spore ilości żelaza obecne są także w mleku i jego przetworach. Ryby będące dobrym źródłem żelaza to sardynki, śledzie, makrela i łosoś. Źródłem żelaza niehemowego są produkty pochodzenia roślinnego. Żelazo niehemowe cechuje się jednak znacznie mniejszą przyswajalnością. W celu jej zwiększenia, wraz z produktami zawierającymi żelazo niehemowe, należy spożywać produkty zawierające witaminę C. Dobrymi źródłami żelaza niehemowego są suche nasiona roślin strączkowych, kakao, orzechy, migdały, produkty zbożowe, natka pietruszki.

SUPLEMENTACJA ŻELAZA Z APTEKI

W przypadku trudności z zapewnieniem odpowiedniej podaży żelaza z dietą, należy rozpocząć suplementację preparatami farmaceutycznymi. Najwyższą przyswajalnością charakteryzują się chelaty, fumarany, siarczany oraz glukoniany żelaza. Preparaty z żelazem należy stosować na czczo, minimum 1 godzinę przed posiłkiem. W przypadku występowania uciążliwych dolegliwości żołądkowo-jelitowych można przyjmować je w trakcie posiłku. Pamiętaj, że zażywanie preparatów żelaza łącznie z innymi minerałami i witaminami może zmniejszyć jego przyswajalność. Zwiększa ją natomiast obecność witaminy C.

Źródła:

• Mekus M., Respondek W. Żelazo – niezbędny składnik pokarmowy. Żywienie Człowieka i Metabolizm 2013; 40(1)
• Marzena Kuras i in.: Żelazo i cynk główne mikroelementy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu; Lek w Polsce, VOL 25 NR 05’15 (288)
• Pleskaczyńska A., Dobrzańska A. Profilaktyka niedoboru żelaza u dzieci – standard postępowania. Standardy Medyczne/Pediatria 2011; 8: 100-106
• Jarosz M. Normy żywienia dla populacji Polski; Instytut Żywności i Żywienia, 2017