NASZ EKSPERT: Joanna Chrobak, mgr farmacji
KWAS PANTOTENOWY PEŁNI KLUCZOWĄ ROLĘ W FUNKCJONOWANIU ORGANIZMU CZŁOWIEKA. JAKO SKŁADNIK KOENZYMU A, WPŁYWA NA PRZEMIANY ENERGETYCZNE ORAZ UCZESTNICZY W SYNTEZIE WIELU WAŻNYCH ZWIĄZKÓW. JAK ZAPEWNIĆ ODPOWIEDNIĄ PODAŻ KWASU PANTOTENOWEGO? KIEDY WARTO ROZWAŻYĆ JEGO SUPLEMENTACJĘ?
CZYM JEST KWAS PANTOTENOWY?
Kwas pantotenowy, nazywany również witaminą B5, zaliczany jest do substancji rozpuszczalnych w wodzie. Występuje w wielu produktach spożywczych, zarówno pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Po wchłonięciu z przewodu pokarmowego, kwas pantotenowy ulega przemianie do 4-fosfopanteteiny, niezbędnej do powstania dwóch niezwykle ważnych związków – koenzymu A oraz białka przenoszącego grupy acylowe (ACP).
FUNKCJE KWASU PANTOTENOWEGO
Jako składnik koenzymu A, kwas pantotenowy uczestniczy w przemianach energetycznych, wpływając na prawidłowy metabolizm organizmu. Ponadto, jest niezbędny do syntezy wielu kluczowych związków, takich jak tłuszcze, hormony sterydowe oraz witaminy A i D. Obecność kwasu pantotenowego umożliwia także powstawanie neuroprzekaźników oraz pierścieni porfirynowych hemoglobiny.
Warto pamiętać, że witamina B5 wymagana jest również do produkcji białka ACP, pełniącego funkcję nośnika grup acylowych. Jest ono niezbędne do biosyntezy kwasów tłuszczowych.
OBJAWY NIEDOBORU KWASU PANTOTENOWEGO
Obniżony poziom kwasu pantotenowego wynika najczęściej z niedożywienia i towarzyszą mu niedobory innych witamin, zwłaszcza z grupy B. Na szczęście, dzięki powszechnemu występowaniu witaminy B5 w produktach spożywczych, zjawisko to występuje bardzo rzadko.
Do objawów wskazujących na niedobory kwasu pantotenowego zaliczamy:
- drętwienie nóg z towarzyszącym uczuciem pieczenia
- nasilone rogowacenie i złuszczanie naskórka
- spowolnione gojenie ran
- zaburzenia pigmentacji włosów
- spadek masy ciała
- bóle głowy i osłabienie
- upośledzenie pracy układu nerwowego
Szczególną uwagę na poziom kwasu pantotenowego powinni zwrócić pacjenci cierpiący na schorzenia neurodegeneracyjne, gdyż jego niedobór może pogarszać przebieg choroby.
PRZEDAWKOWANIE KWASU PANTOTENOWEGO
Kwas pantotenowy jest dobrze tolerowany przez organizm. Przeprowadzone badania nie wykazały efektów toksyczności, nawet przy stosowaniu wysokich dawek.
KWAS PANTOTENOWY W CODZIENNEJ DIECIE
Kwas pantotenowy znajdziemy w wielu produktach, które codziennie goszczą na naszym talerzu. Jego dobrym źródłem jest mięso (m.in. drób, wołowina), wątróbka, jaja oraz ryby. Wśród żywności pochodzenia roślinnego, na uwagę zasługują grzyby, orzechy, nasiona roślin strączkowych oraz produkty pełnoziarniste. Istotne ilości kwasu pantotenowego zawierają także niektóre warzywa, np. brokuły lub ziemniaki.
SUPLEMENTACJA KWASU PANTOTENOWEGO
Normy dziennego wystarczającego spożycia kwasu pantotenowego wynoszą:
- 5 mg zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn
- 6 mg w okresie ciąży
- 7 mg w trakcie karmienia piersią
W większości przypadków zbilansowana dieta wystarcza, by dostarczyć organizmowi odpowiednią ilość kwasu pantotenowego Jeśli podejrzewamy jego niedobór, przed włączeniem suplementacji warto wykonać odpowiednie badania i zweryfikować poziom pozostałych witamin z grupy B.
Kwas pantotenowy wchodzi w skład wielu preparatów, zarówno leków, jak i suplementów diety. Najczęściej występującą formą jest jego sól – pantotenian wapnia, a także pochodna pantetyna.
Bibliografia:
- Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny 2020, s. 211-214
- Pałasiewicz W., Tuszyński K., “Witaminy i składniki mineralne”, Wyd. Farmaceutyczne, Kraków 2021, s. 45-46
