WSTRZĄS SEPTYCZNY JEST RZADKIM, ALE BARDZO GROŹNYM POWIKŁANIEM PRZEBIEGU STANU SEPTYCZNEGO. OBARCZONY JEST ON WYSOKĄ ŚMIERTELNOŚCIĄ – SZACUJE SIĘ, ŻE ROCZNIE JEST ON PRZYCZYNĄ ZGONU OKOŁO 150 TYS. EUROPEJCZYKÓW.
CO TO JEST WSTRZĄS SEPTYCZNY ?
Wstrząs septyczny to ostatni i najgroźniejszy etap rozwoju stanu septycznego. Poprzedza go ogólnoustrojowa reakcja zapalna organizmu na zakażenie, czyli sepsa (inaczej nazywana również posocznicą). Jeśli w przebiegu sepsy dochodzi do zaburzenia czynności najmniej jednego z podstawowych narządów, rozpoznaje się sepsę z niewydolnością narządową czyli ciężka sepsę. Jeżeli w przebiegu ciężkiej sepsy wystąpi spadek ciśnienia tętniczego (ciśnienie skurczowe wynosi mniej niż 90 mm Hg, a ciśnienie rozkurczowe – mniej niż 60 mm Hg), to stan taki nazywa się wstrząsem septycznym.
Najczęściej wymienianą przyczyną wystąpienia stanu septycznego są zakażenia bakteryjne, ale może być on również wywołany infekcjami grzybiczymi i wirusowymi.
CZYNNIKI RYZYKA
Nie istnieją genetyczne uwarunkowania rozwoju wstrząsu septycznego, predysponowane do jego rozwoju są osoby z zaburzeniami odporności, szczególnie w wieku dziecięcym i senioralnym. Możliwość wystąpienia stanu septycznego wzrasta u osób, które przebywają w dużych skupiskach ludzkich, ale najpoważniejszymi czynnikami ryzyka są przebyta operacja lub długotrwała hospitalizacja, szczególnie w przypadku pacjentów:
- z cewnikiem naczyniowym lub cewnikiem w pęcherzu moczowym,
- z drenem,
- z protezami sztucznymi lub urządzeniami, takimi jak stymulator serca,
- z mechaniczną wentylacją płuc,
- z przetaczanymi płynami i preparatami krwi,
- żywionych pozajelitowo,
- z odleżynami, oparzeniami i ranami,
- chorych na cukrzycę,
- z zaburzeniami odporności.
OBJAWY WSTRZĄSU SEPTYCZNEGO I ROZPOZNANIE
Najważniejsze objawy wstrząsu septycznego to:
- wzrost temperatury powyżej 38 stopni C lub spadek poniżej 36 stopni C,
- przyspieszenie czynności serca powyżej 90 uderzeń na minutę,
- przyspieszenie oddechu do ponad 20 na minutę,
- znacznie obniżona lub znacznie podwyższona liczba leukocytów we krwi,
- ostre zaburzenia świadomości,
- kwasica mleczanowa (stan zwiększonej kwasowości krwi),
- zimna i wilgotna skóra.
Rozpoznanie wymaga wykonania takich badań jak:
- RKZ, czyli badanie stężenia mleczanów w surowicy,
- ocena stopnia krzepliwości krwi (hemostaza),
- ocena parametrów czynności nerek i wątroby,
- ocena parametrów stanu zapalnego w organizmie (badanie mikrobilologiczne),
- badania mikrobiologiczne;
- badanie RTG płuc,
- USG jamy brzusznej
- tomografia komputerowa jamy brzusznej.
LECZENIE
Rokowania w przypadku wstrząsu septycznego są zależne od momentu zdiagnozowania i podjęcia leczenia. Leczenie ma charakter przyczynowy i objawowy.
- w leczeniu przyczynowym podaje się leki przeciwdrobnoustrojowe (antybiotyki) oraz usuwa się wszelkie cewniki, wenflony czy protezy, które są potencjalnym źródłem zakażenia,
- w leczeniu objawowym kluczowe jest utrzymanie na właściwym poziomie ciśnienia tętniczego oraz zwiększenie kurczliwości serca. W tym celu pacjentowi podaje się dożylnie płyny oraz stosuje się leki podaje się m.in. leki obkurczające naczynia krwionośne).
W niektórych przypadkach wstrząsu septycznego choremu przetacza się dożylnie preparaty krwi (transfuzja) oraz wspiera się pracę układu oddechowego poprzez podłączenie do respiratora.
Wstrząs septyczny jest obarczony wysoką śmiertelnością. Bezpośrednią przyczyną zgonu we wstrząsie septycznym jest zespół zaburzeń wielonarządowych.
