MAMMOGRAFIA TO BADANIE, KTÓRE ZA POMOCĄ PROMIENI RENTGENOWSKICH POZWALA WYKRYĆ RAKA PIERSI WE WCZESNYM STADIUM ROZWOJU – GDY LECZENIE JEST DUŻO BARDZIEJ SKUTECZNE. WYNIKI BADAŃ WSKAZUJĄ, ŻE KOBIETY REGULARNIE WYKONYWUJĄCE BADANIE MAMMOGRAFICZNE, DUŻO RZADZIEJ UMIERAJĄ Z POWODU RAKA PIERSI.
Największe ryzyko zachorowania na raka piersi dotyczy wszystkich pań w przedziale wiekowym 50-69 lat oraz pań (bez względu na wiek) będących w grupie ryzyka zachorowania ze względu na bliskie pokrewieństwo z osobą chorującą na ten nowotwór lub mutację w obrębie genów BRCA1 lub BRCA2.
DLACZEGO MAMMOGRAFIA?
Słowo „mammografia” pochodzi od łacińskiego wyrazu mamma, które oznacza pierś oraz od greckiego słowa graphein, czyli rysować. Zatem słowo mammografia jest jak najwłaściwszą nazwą dla badania, które obrazuje wewnętrzną budowę piersi.
Mammografię określa się również skrótami MRTG lub MMG RTG, które można rozwinąć jako mammografia metodą RTG.
JAK WYGLĄDA MAMMOGRAFIA?
Mammografia jest badaniem obrazowym, przy którym wykorzystuje się niewielką dawkę promieniowania rentgenowskiego. Wykorzystywana w mammografii dawka promieniowania jest minimalna i całkowicie bezpieczna dla kobiety poddającej się badaniu.
Badanie ukierunkowane jest na rozpoznaniu zmian w obrębie gruczołu piersiowego. Podczas mammografii wykonuje się dwa zdjęcia rentgenowskie każdej z piersi (jedno projekcji góra-dół, zaś drugie w projekcji skośnej). Pozwala to uzyskać obraz, na podstawie którego możliwe jest wykrycie nawet tzw. zmian bezobjawowych, czyli będących we wczesnym stadium powstania.
JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO BADANIA?
Poddanie się badaniu mammograficznemu nie wymaga od pacjentki specjalnego przygotowania.
W przypadku pań miesiączkujących zaleca się, by przeprowadzić je pod koniec krwawienia lub tuż po nim – wówczas piersi są mniej wrażliwe na dotyk. Ponadto przeprowadzenie mammografii w pierwszej połowie cyklu wyklucza możliwość, że kobieta zdążyła zajść w niepotwierdzoną jeszcze ciążę, która jest jedynym bezwzględnym przeciwwskazaniem do wykonania badania.
W dniu badania należy zrezygnować z dezodorantu i balsamu do ciała, ich użycie może zafałszować obraz badania.
Do badania należy rozebrać górną część ciała (ubrania i biżuterię). Przed badaniem lekarz może przeprowadzić z badaną krótki wywiad, pytając o wiek, datę ostatniej miesiączki, ciąże i karmienie piersią, przyjmowane leki hormonalne, przebyte operacje piersi, występowanie nowotworów piersi i jajnika w rodzinie oraz inne, przeprowadzone niedawno badania z wykorzystaniem promieni RTG. Specjalista może również poprosić o wgląd do wyników poprzednich badań MRTG, aby móc je porównać z wynikami bieżącego badania.
Wykonanie zdjęć trwa zaledwie kilka minut i jest nieinwazyjne. Zdjęcia wykonywane są przez technika elektroradiologii. Pomaga on kobiecie poddającej się badaniu odpowiednio ustawić się przy aparacie oraz umieszcza pierś na specjalnym stoliku, a następnie docisnąć pierś do urządzenia za pomocą specjalnej płytki. Odpowiednie ustawienie i dociśnięcie piersi jest bardzo ważne, bo pozwala na uzyskanie wyraźnego i precyzyjnego obrazu przy użyciu minimalnej dawki promieniowania. Zdarza się, ze niektóre pacjentki skarżą się na ból wywołany uciskiem – jest to jednak wyłącznie chwilowe odczucie dyskomfortu, które mija chwile po badaniu.
Trzeba jednak pamiętać, ze badaniu nie może poddać się każda kobieta – absolutnie nie mogą go wykonywać kobiety w ciąży.Ponadto nie zaleca się wykonywania jej u młodych kobiet (przed 40 rokiem życia) z uwagi na zwykle gęstą radiostrukturę sutka.
WYNIKI BADANIA
Mammografia to bardzo skuteczne badanie, można podczas niego wykryć nawet niewielkie zmiany – od 3 mm wielkości. Jednak mammografia nie określi nam morfologicznego charakteru zmiany, np. jakiego rodzaju jest widoczny nowotwór złośliwy.
Zwykle wynik mammografii przedstawiany jest jako:
- obraz w zakresie normy,
- zmiany radiologicznie łagodne,
- zmiany radiologicznie wątpliwe – prawdopodobnie łagodne,
- zmiany radiologicznie złośliwe.
Radiolodzy najczęściej posługują się w opisie klasyfikacją BI-RADS (Breast Imaging Reporting and Data System). Jest to międzynarodowa klasyfikacja, w której wyróżniamy 7 kategorii od 0 do 6, gdzie zmiany podejrzane o złośliwość, o wysokim stopniu prawdopodobieństwa złośliwości oraz złośliwe to kategorie 4-6.
PROGRAM PROFILAKTYKI RAKA PIERSI
Narodowy Fundusz Zdrowia realizuje w naszym kraju „Program profilaktyki raka piersi”. Skierowany jest on do wszystkich kobiet w wieku w wieku 50-69 lat oraz do pacjentek, które nie miały wcześniej stwierdzonej zmiany nowotworowej piersi o charakterze złośliwym, ale należą do grupy ryzyka zachorowania z powodu:
- występowania raka piersi wśród członków rodziny (matka, siostra, córka),
- mutacja w obrębie genów BRCA1 lub BRCA2.
W ramach programu mammografia dla tych pacjentek jest bezpłatna.
Panie w wieku 50-69 lat, aby poddać się takiemu badaniu nie potrzebują żadnego skierowania. Wystarczy, że głoszą się raz na dwa lata do jednej z placówek, które realizują program badań (od poprzedniego badania mammograficznego musi upłynąć co najmniej dwa lata).
Panie z grup ryzyka zachorowaniem na raka piersi powinny zgłaszać się na mammografię raz na rok (minimum po upływie roku od ostatniego badania). Powinny one pisemne wskazanie od lekarza do wykonania badania.
Aby poddać się badaniu trzeba zgłosić się do jednej z placówek, które realizują program badań. Badanie jest bezpłatne badanie bezpłatne, finansowane przez NFZ w ramach „Programu profilaktyki raka piersi” Aby poddać się takiemu badaniu nie trzeba mieć skierowania, wystarczy zgłosić się do jednej z placówek, które realizują program badań.
Panie, które nie kwalifikują się do uczestnictwa w programie profilaktycznym mogą wykonać bezpłatne badanie mammograficzne piersi na podstawie skierowania od lekarza specjalisty (ginekologa lub onkologa) przyjmującego w ramach ubezpieczenia zdrowotnego NFZ.
