PIĘKNE, BRĄZOWE CIAŁO TO MARZENIE KAŻDEJ KOBIETY. ZANIM JEDNAK ZDECYDUJESZ SIĘ WYSTAWIAĆ SKÓRĘ NA DZIAŁANIE PROMIENIOWANIA UV, DOWIEDZ SIĘ, JAK ROBIĆ TO BEZPIECZNIE.
BEZ SŁOŃCA TRUDNO ŻYĆ
Minimum kwadrans naświetlania się dziennie niezbędne jest do syntezy witaminy D. W słoneczne dni mamy też lepszy nastrój. Jednak jego nadmiar szkodzi. Promieniowanie słoneczne ma znaczący wpływ na starzenie się skóry oraz jej uszkodzenie, a w konsekwencji na rozwój nowotworów złośliwych skóry, m.in. czerniaka. Tak modne w latach 80. i 90. „smażenie się” na potęgę zbiera teraz swoje żniwo: chorują coraz młodsze osoby.
BEZPIECZEŃSTWO FOTOPROTEKCJI
Nie możemy wychodzić na słońce bez użycia kremu z filtrem zawierającym zarówno filtry UVA, jak i UVB. Powinny to być filtry z faktorem nie mniejszym niż 30, a najlepiej 50+, renomowanych marek dermokosmetycznych. Co ważne: nie wystarczy posmarować się tylko raz. Dla bezpieczeństwa smarujemy się co 2-3 godziny oraz po każdym wyjściu z wody. Niestety, Polacy nadal wiedzą niewiele na ten temat i stosują fotoprotekcję zbyt rzadko, bardzo często nieprawidłowo. Generalnie nie lubimy się smarować. Co tłumaczymy często zbyt tłustą konsystencją. Ale kremy to nie wszystko. Ważne jest unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce. Twarz i głowę poza filtrem chrońmy kapeluszem z szerokim rondem lub czapką z daszkiem, a oczy okularami z filtrem przeciwsłonecznym. Przed słońcem chronią także ubrania z długim rękawem, gęsto tkane, najlepiej w intensywnych kolorach. Należy unikać ostrego słońca w godzinach od 10 do 15.
OBSERWUJ SIĘ!
Regularne, najlepiej raz w miesiącu, samobadanie skóry to wciąż zaniedbywana i niedoceniana czynność, a przecież umożliwia ona szybkie wykrycie i wdrożone na czas leczenie czerniaka. Procedura zajmuje zaledwie kilka minut, wymaga jedynie lustra i dobrego oświetlenia oraz wiedzy, jakich zmian na skórze wypatrywać podczas samobadania i co powinno budzić nasze zaniepokojenie. Bezwzględnie istotne jest, aby mieć na uwadze fakt, że poza skórą czerniak może rozwinąć się także na błonach śluzowych (np. jama ustna, wargi sromowe) oraz w obrębie gałki ocznej, dlatego podczas samobadania nie wolno zapominać o skontrolowaniu tych obszarów.
Jest kilka cech mogących sugerować pacjentowi, że w obrębie zmiany na skórze dzieje się coś niedobrego. Dlatego zwracamy szczególną uwagę na wszystkie znamiona, które cechują: asymetria, nieregularne i poszarpane granice, posiadające więcej niż jeden kolor, o średnicy przekraczającej 6 mm. Pilnej obserwacji wymagają również te, które powiększają się, uwypuklają, zmieniają kształt czy kolor. Niepokojącym objawem jest również stan zapalny lub świąd.
CO ROBIĆ, GDY COŚ NAS NIEPOKOI?
Koniecznie zgłosić się do dermatologa. Oczywiście, nie każda taka zmiana będzie czerniakiem i nie każda będzie wymagała wycięcia. Być może okaże się niegroźną brodawką łojotokową, jednak ostateczną diagnozę stawia lekarz. Zresztą nawet zdrowa osoba, taka, której nic nie niepokoi, powinna raz do roku poddawać się badaniu dermatoskopowemu. Nowoczesne kliniki dermatologiczne posiadają też videodermatoskop – urządzenie, które pozwala na wykonanie komputerowego badania znamion barwnikowych z jednoczesną możliwością mapowania znamion, czyli zaznaczenia ich lokalizacji na ciele badanego oraz archiwizacji obrazów, dzięki czemu możliwe jest porównywanie obrazów i ocena ich ewolucji w czasie.
CZERNIAK – AGRESYWNY NOWOTWÓR
Czerniak złośliwy daje przerzuty zarówno drogą naczyń krwionośnych, jak i naczyń limfatycznych, co sprawia, że jego postępowanie jest stosunkowo szybkie. Ponadto występowanie odroczonych w czasie dolegliwości sprawia, że pacjenci często zgłaszają się do lekarza, kiedy nowotwór osiąga już stadium zaawansowane.
70% CZERNIAKÓW ROZWIJA SIĘ „DE NOVO”, CZYLI W OBRĘBIE SKÓRY NIEZMIENIONEJ, A TYLKO 30 PROC. W RAMACH ZNAMION BARWNIKOWYCH. BACZNIE OBSERWUJ WIĘC WSZYSTKIE ZMIANY PIGMENTACYJNE NA CAŁYM CIELE, ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM TYCH NOWO POWSTAŁYCH.
W kontekście czerniaka trzeba również zwrócić uwagę, że solarium, czyli „sztuczne” słońce jest bardziej niebezpieczne od prawdziwego. Energia wytwarzana przez lampy jest nawet 10-15 razy silniejsza od naturalnego UV.
UWAGA NA DZIECI!
W tej grupie wiekowej czerniak występuje bardzo rzadko. Jednocześnie jest najczęstszym nowotworem skóry u nieletnich. Może powstawać na podłożu obecnych zmian barwnikowych, zwłaszcza znamion wrodzonych, ale nie jest to regułą. Rozwija się bowiem również na skórze niezmienionej. Należy pamiętać, że jednym z największych czynników ryzyka rozwoju czerniaka są przebyte poparzenia słoneczne w dzieciństwie. Co ciekawe, choć nie mówi się o tym często, zdarza się, że komórki rakowe mogą przedostać się również od matki do płodu w wyniku przezłożyskowej transmisji.
W minionych dekadach dzieci często „wystawiało się na słońce”. Miało to zapewnić odpowiedni poziom syntezy witaminy D. Nawet dziś można znaleźć wyznawców takiego podejścia. Decydując się na takie działanie rodzice powinni jednak zawsze odpowiedzialnie podchodzić do tematu fotoprotekcji, a także regularnie obserwować skórę dzieci.
