RAK PIERSI TO NAJCZĘSTSZA CHOROBA NOWOTWOROWA WŚRÓD KOBIET. WEDŁUG SZACUNKÓW WHO, CO ROKU NOWOTWÓR PIERSI ROZPOZNAJE SIĘ U OKOŁO 12% KOBIET NA ŚWIECIE. W CIĄGU OSTATNICH DWÓCH DEKAD CAŁKOWITA LICZBA DIAGNOZOWANYCH NOWOTWORÓW PIERSI NA ŚWIECIE ZWIĘKSZYŁA SIĘ O BLISKO 100%!
Obecnie na raka piersi choruje około 140 tysięcy Polek. Każdego roku notuje się około 20 tysięcy nowych zachorowań. Rak piersi jest w naszym kraju na pierwszej pozycji, jeśli chodzi o zachorowalność kobiet na nowotwory(około 23% wszystkich zachorowań) i na drugim, pod względem umieralności kobiet na nowotwory (15% przypadków wszystkich zgonów).
Główną przyczyną tak wysokiej umieralności na raka piersi jest zbyt późne wykrycie choroby, gdy nowotwór jest już w zaawansowanym stadium. W większości przypadków wczesne wykrycie raka piersi umożliwia całkowite wyleczenie, dlatego warto regularnie wykonywać badania diagnostyczne piersi: samobadanie oraz mammografię i USG.
CO TO JEST RAK PIERSI?
Rak piersi jest nowotworem złośliwym powstającym z komórek gruczołu piersiowego. Rozwija się on miejscowo w piersi oraz daje przerzuty do węzłów chłonnych i innych narządów wewnętrznych. Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet, u mężczyzn występuje rzadko.
Gruczoł piersiowy kobiety zbudowany jest wewnątrz ze zrazików i przewodów mlecznych otoczonych tkanką tłuszczową, mięśniową i włóknistą. Większość nowotworów piersi wywodzi się z przewodów mlecznych (rak przewodowy), znacznie mniejsza zaś ze zrazików (rak zrazikowy). Stosunkowo rzadko nowotwory piersi mogą także rozwinąć się z innych tkanek, które wchodzą w skład budowy piersi, np. mięsaki z tkanki mięśniowej.
CZYNNIKI RYZYKA
Przyczyny powstawania raka piersi nie są znane, ale dzięki prowadzonym badaniom udało się wskazać grupę czynników odpowiedzialnych za wzrost zachorowań. Do najistotniejszych z nich należą:
- starszy wiek,
- płeć żeńska,
- pierwsza miesiączka przed 11. rokiem życia,
- późna menopauza po 55. roku życia,
- pierwszy poród po 35. roku życia,
- bezdzietność,
- wieloletnia (co najmniej 10 lat) hormonalna terapia zastępcza,
- występowanie raka piersi w najbliższej rodzinie,
- nosicielstwo mutacji genowych BRCA1 i BRCA2,
- przebyte leczenie raka piersi,
- przebyte leczenie innych schorzeń piersi.
Trzeba pamiętać, że ten sam nowotwór może być indukowany przez kilka, a nawet kilkanaście czynników kancerogennych. Najwyższe ryzyko zachorowania istnieje ze względu uwarunkowania genetyczne: w Polsce około 10 % przypadków raka piersi występuje u kobiet, u których stwierdza się mutacje w obrębie genów BRCA1 i BRCA2.
NIEPOKOJĄCE OBJAWY
Rak piersi przez długi czas może nie dawać żadnych objawów. Często wykrywany jest przez pacjentkę przypadkowo, gdy w piersi zaczyna wyczuwać twardy guzek. Ale nowotwór piersi może dawać również inne, znacznie prostsze do rozpoznania objawy:
• zmiana struktury skórnej na piersi: zmarszczenie lub wciągnięcie, pojawiające się owrzodzenie,
• zmiany w brodawce: owrzodzenie, wciągnięcie lub wyciek,
• powiększenie węzłów pachowych lub nadobojczykowych.
BADANIA A PROFILAKTYKA RAKA PIERSI
W celu wczesnego wykrycia zmian w piersi stosuje się następujące badania:
• samobadanie piersi przez kobietę,
• badanie lekarskie przy każdej kontroli u lekarza rodzinnego i ginekologa,
• ultrasonografia piersi,
• mammografia,
• rezonans magnetyczny.
Żadna z tych metod nie jest uniwersalną i idealną dla każdej kobiety, dlatego ważne jest odpowiednie ich kojarzenie w zależności od potrzeb pacjentki– zawsze zgodnie z zaleceniami lekarza. Regularne badania sprawiają, że wzrasta szansa szybkiego wykrycia niepokojących zmian, co dobrze rokuje w kwestii powodzenia podejmowanego leczenia.
DIAGNOZA RAKA PIERSI
W diagnostyce raka piersi wykorzystuje się szerokie spektrum badań obrazowych. Pozwalają one na wykrywanie zmian, określanie ich położenia i rozmiarów, ocenę kształtu, wreszcie umożliwiają wykrycie przerzutów w odległych tkankach organizmu. Najpopularniejszym i najistotniejszym badaniem obrazowym jest mammografia (MMG), którą stosuje się samodzielnie lub z uzupełniającym badaniem ultrasonograficznym (USG). Zaś najczulszym badaniem obrazowym w diagnostyce raka piersi jest rezonans magnetyczny (MR).
Każda nieprawidłowa masa podejrzana w kierunku rozrostu złośliwego powinna zostać zweryfikowana w badaniu patomorfologicznym – jest ono najistotniejszym elementem w diagnostyce nowotworów piersi, ponieważ jako jedyne pozwala na ostateczne postawienie rozpoznania.
LECZENIE RAKA PIERSI
W 2019 roku weszło w Polsce w życie rozporządzenie implementujące nowy model organizacyjny opieki nad pacjentami z nowotworem piersi. Wprowadzono model tzw. Breast Cancer Unit (BCU) obejmujący trzy rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu:
• leczenia szpitalnego,
• ambulatoryjnej opieki specjalistycznej,
• rehabilitacji leczniczej.
Powstałe na mocy rozporządzenia wyspecjalizowane jednostki przeznaczone dla pacjentów z rakiem piersi, zapewniają im kompleksową diagnostykę oraz indywidualny proces leczenia onkologicznego.
W ośrodkach BCU pracują lekarze różnych specjalności m.in., onkolodzy, chirurdzy onkologiczni, specjaliści od chemioterapii i radioterapii oraz psycholodzy kliniczni i fizjoterapeuci.
Dobór specjalistów tak wielu dziedzin nie jest przypadkowy, bo leczenie raka piersi prowadzone jest metoda skojarzeniową, czyli łączącą metody chirurgiczne, radioterapię, chemioterapię i hormonoterapię oraz psychoterapię i fizjoterapię.
Prognozy wyleczenia oraz długość przeżycia od momentu wykrycia zmiany nowotworowej w piersi zależą przede wszystkim od: stopnia zaawansowania choroby, złośliwości nowotworu oraz ewentualnej obecności przerzutów.
