DZISIEJSZY FARMACEUTA ZAJMUJE SIĘ NIE TYLKO PRODUKCJĄ CZY WYDAWANIEM LEKÓW, ALE RÓWNIEŻ MOŻE DORADZAĆ W KWESTIACH ZWIĄZANYCH Z FARMAKOTERAPIĄ ORAZ OCHRONĄ I PROMOCJĄ ZDROWIA. DOWIEDZ SIĘ Z JAKIEJ POMOCY FARMACEUTY WARTO SKORZYSTAĆ?
FARMACJA: POWRÓT DO PRZESZŁOŚCI
Farmacja to nauka medyczna, zajmująca się wiedzą o lekach syntetycznych, lekach biologicznych i pochodzenia naturalnego, oraz składnikach kosmetyków oraz żywności. Etymologii wyrazu farmacja należy szukać w egipskim określeniu Ph-ar-maki oznaczającym „zapewnianie bezpieczeństwa” oraz w greckim słowie phármakon, oznaczającym środek magiczny.
Za twórcę farmacji jako nauki historycy wskazują na Claudiusa Galena. Był on obywatelem rzymskim greckiego pochodzenia: lekarzem, anatomem, filozofem, badaczem i pisarzem. Galen wywarł olbrzymi wpływ na rozwój nauk medycznych w średniowieczu i odrodzeniu – stworzył podwaliny farmacji stosowanej, zbudował całościową teorię leku i dokonał ich podziału na trzy kategorie. Claudius Galena wprowadził również szereg form leków, jak proszki, wyciągi, nalewki na wodzie, winie, occie lub miodzie, a także stosował odwary, napary, pastylki, pigułki, maści i mazidła.
Pierwsza apteka w Polsce powstała w 1248 roku w Świdnicy, zaś w innych regionach apteki zaczęły pojawiać się dopiero w XIV i XV wieku. Do początku XX wieku apteki zajmowały się tylko sprzedażą leków, ale również były jedynym miejscem ich produkcji.
Polski przemysł farmaceutyczny zaczął rozwijać dopiero po 1920 roku. W przededniu wybuchu II Wojny Światowej w naszym kraju działało 40 zakładów farmaceutycznych. W 1947 roku powstało Zjednoczenie Polskiego Przemysłu Farmaceutycznego „Polfa”, które zrzeszało wszystkie zakłady produkcyjne leków w Polsce. Po przemianach ustrojowych w 1989 roku większość zakładów wchodzących w skład „Polfy” sprywatyzowała się bądź została sprzedana światowym koncernom.
FARMACEUTA DZISIAJ
Tytuł zawodowy farmaceuty podlega w Polsce ochronie prawnej.
Kwalifikacje do wykonywania tego zawodu posiadają wyłącznie osoby, które ukończyły 5,5-letnie studia na kierunku farmacja w szkole wyższej, odbyły co najmniej sześciomiesięczną praktykę zawodową w aptece i uzyskały stopień naukowy magistra farmacji.
Tytułem farmaceuty w Polsce mają prawo posługiwać się osoby, którym przez Naczelną lub Okręgową Izbę Aptekarską zostało nadane „Prawo wykonywania zawodu farmaceuty” oraz które zostały wpisane do rejestru farmaceutów.
Ponadto farmaceuta wykonujący zawód w aptece, punkcie aptecznym lub hurtowni farmaceutycznej ma prawo posługiwać się również tytułem aptekarza. Osoba wykonująca zawód aptekarza nie może jednocześnie wykonywać praktyki lekarskiej, lekarsko-dentystycznej ani weterynaryjnej.
Dzisiejszy farmaceuta zajmuje się nie tylko produkcją czy wydawaniem leków, ale również może doradzać w kwestiach związanych z farmakoterapią i ochroną i promocją zdrowia. Farmaceuta to zawód zaufania publicznego. Wykonywanie go wymaga bardzo obszernej wiedzy o lekach – dlatego obowiązkiem każdego farmaceuty jest ciągłe kształcenie i udział w różnorodnych wydarzeniach edukacyjnych i szkoleniowych.
FARMACEURTA W APTECE. JAK MOŻE POMÓC?
Dziś do apteki przychodzimy nie tylko po to, by zakupić leki, wyroby medyczne, suplementy diety, zioła czy domowy sprzęt medyczny, ale również po to, by otrzymać fachową poradę farmaceuty.
Trzeba pamiętać, że nie wszystkie leki w aptece są lekami dostępnymi „od ręki”. Te zwane recepturowymi są lekami przygotowywanymi na podstawie receptury przepisanej przez lekarza i dostosowanej do potrzeb konkretnego pacjenta. Leki recepturowe występują m.in. w formie mieszanek, proszków, maści, kropli, syropów, czopków, płynów infuzyjnych i roztworów do dializy. W przypadku leków recepturowych do obowiązków farmaceuty należy sprawdzenie poprawność zlecenia lekarskiego a następnie przygotowanie leku. Bardzo ważną rolą farmaceuty jest również odpowiednie poinformowanie i poinstruowanie pacjenta w kwestii stosowania sporządzonego leku.
W przypadku sprzedaży pacjentowi leków gotowych farmaceuta może wskazać tańszy zamiennik leku (oczywiście zamiennik musi spełniać określone warunki: ta sama substancja czynna w takiej samej dawce, ta sama postać farmaceutyczna podawana tą samą drogą i takie same wskazania do stosowania, jak w oryginalnie przepisanym leku), doradzić, jak go prawidłowo stosować i przechowywać oraz zwróci również uwagę na niekorzystne interakcje z innymi lekami, suplementami, czy pożywieniem.
Na farmaceutę możemy również liczyć w innych kwestiach – pomoże on i doradzi w kwestiach związanych z apteczką pierwszej pomocy w domu, na wyjeździe turystycznym czy w samochodzie, doradzi w kwestii zakupu odpowiedniego termometru, ciśnieniomierza czy inhalatora oraz przeszkoli z obsługi.
Farmaceuta jest również osobą wykształconą w kierunku poradnictwa na temat zdrowego stylu życia oraz udzielania pomocy pacjentom w przypadku drobnych dolegliwości: np. w przypadku zranienia, lekkiej infekcji, dolegliwości pokarmowych oraz problemów dermatologicznych. Na podstawie wywiadu dobiera on odpowiednie leki bądź zaleca w przypadku niepokojących objawów pilna konsultacje z lekarzem.
RECEPTA OD FARMACEUTY
Farmaceuta posiadający prawo wykonywania zawodu może wystawić receptę farmaceutyczną dla siebie lub członka swojej rodziny (są to tzw. recepty pro auctore i pro familiae) oraz dla pacjenta – w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia pacjenta oraz w przypadku gdy pacjentowi braknie leku stosowanego przewlekle. Na recepcie farmaceutycznej farmaceuta zobowiązany jest to wskazania przyczyny wydania leku. Receptę farmaceutyczną dla pacjenta wystawia się jako potwierdzenie wydania leku i realizuje w tej samej aptece, natomiast recepty pro auctore i pro familiae po wystawieniu mogą być realizowane w dowolnej aptece lub punkcie aptecznym.
Trzeba pamiętać, że recepta wystawiona przez farmaceutę nie jest receptą refundowaną i za zakupiony lek trzeba zapłacić 100% ceny.
