STRACH PRZED KORONAWIRUSEM WIELU Z NAS PARALIŻUJE. TRUDNO JEDNAK SIĘ NIE BAĆ, WIEDZĄC, ŻE BARDZO SZYBKO SIĘ ROZPRZESTRZENIA I KAŻDEGO DNIA LICZBA CHORYCH SIĘ ZWIĘKSZA. PAMIĘTAJMY, BY ZACHOWAĆ ZDROWY ROZSĄDEK. TYLKO W TEN SPOSÓB MOŻEMY PRZETRWAĆ TĘ TRUDNĄ DLA WSZYSTKICH SYTUACJĘ.
CO TO SĄ KORONAWIRUSY?
Koronawirusy są odpowiedzialne za 10-20% przeziębień oraz za epidemie schorzeń dróg oddechowych, które występują mniej więcej co cztery lata. Ich genom jest zbudowany z RNA, czyli kwasu rybonukleinowego. Występuje on w komórkach wszystkich żywych organizmów, gdzie uczestniczy w syntezie białek. Nazwa koronawirus pochodzi od otoczki białkowej z wypustkami kształtem przypominającej koronę, która jest widoczna pod mikroskopem elektronowym. Koronawirusy są drobnoustrojami, które wywołują różnego rodzaju infekcje układów pokarmowego i oddechowego zarówno u ludzi, jak i zwierząt. Pierwsze informacje na temat koranowirusów pojawiły się w latach 60. XX wieku, gdy odkryto patogeny HCoV-229E oraz HCoV-OC43, które powodują przeziębienie o łagodnym charakterze, samoistnie ustępujące po kilku dniach. Śmiertelna odmiana wirusa pojawiła się dopiero w 2002 r. w Chinach. Wywołuje ona ciężką niewydolność oddechową określaną jako SARS.
CZYM JEST COVID-19?
Pierwszy przypadek zachorowania wywołanego nowym koronawirusem zdiagnozowano na początku grudnia 2019 r. w Chinach w mieście Wuhan. 11 marca 2020 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła pandemię spowodowaną przez SARS-CoV-2. 13 marca 2020 r. w Polsce władze wprowadziły stan zagrożenia epidemicznego. Aby zrozumieć te decyzje, należy poznać znaczenie ważnych pojęć. Pandemią nazywamy epidemię choroby zakaźnej w różnych środowiskach, na dużym obszarze, na różnych kontynentach, występującą w tym samym czasie. Nowy koronawirus powodujący chorobę COVID-19, zwany też koronowirusem COVID-19 dotarł już na wszystkie kontynenty. Słowo pandemia wywodzi się z języka greckiego, gdzie „pan” oznacza wszyscy, a „demos” – lud. Ogłoszenie pandemii jest najwyższym alertem wydawanym przez WHO. W praktyce może to oznaczać, że poszczególne kraje będą podejmowały bardzo restrykcyjne decyzje o zakazach wyjazdów obywateli, wjazdów na swoje terytorium, kwarantannach. Z kolei kwarantanna to przymusowe, czasowe odosobnienie osób zdrowych, które były narażone na zakażenie, w celu zapobiegania szczerzeniu się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych. I na koniec – izolacja. To również przymusowe, czasowe odosobnienie osób chorych na chorobę zakaźną lub podejrzanych o chorobę zakaźną.
JAK SIĘ MOŻNA ZARAZIĆ?
Do zarażenia dochodzi w momencie wniknięcia koronowirusa do organizmu. Wirus przenosi się drogą kropelkową od osoby już zarażonej, a więc najczęściej poprzez kichanie, kaszel i rozmowę. Może być także przenoszony pośrednio przez dotyk, dlatego tak ważne jest mycie rąk. Najprawdopodobniej wirus może też wnikać przez oczy, które są połączone z nosem kanałem łzowym. Natomiast nie przenika przez skórę.
JAKIE SĄ OBJAWY?
COVID-19 najczęściej objawia się gorączką, suchym kaszlem, dusznościami, bólami mięśni oraz zmęczeniem. Niektórzy pacjenci mogą odczuwać bóle mięśni i głowy, katar lub biegunkę. Wirus przenosi się drogą kropelkową, ale może być także obecny w moczu, kale i innych wydzielinach organizmu. CoVID-19 występuje w trzech stadiach: zaczyna się od łagodnej choroby i objawów obejmujących górne drogi oddechowe, potem przekształca w niezagrażające życiu zapalenie płuc. Po około tygodniu rozwija się ciężkie zapalenie płuc z zespołem ostrej niewydolności oddechowej, które może wymagać nawet podtrzymania funkcji życiowych. Jeśli osoba zakażona jest młoda i zdrowa, to choroba zazwyczaj ma przebieg łagodny, a ryzyko powikłań jest małe. Ciężki przebieg obserwuje się u 15-20% osób. Do zgonów dochodzi u kilku procent chorych. Najbardziej narażone na rozwinięcie ciężkiej postaci choroby i zgon są osoby starsze, z obniżoną odpornością, którym towarzyszą inne choroby, w szczególności choroby przewlekłe (np. nadciśnienie, cukrzyca, choroba niedokrwienna serca). Dla takich pacjentów wirus jest śmiertelnym zagrożeniem. Warto jednak zwrócić uwagę, że COVID-19 jest słabo rozpoznany. Dotychczasowa analiza dotyczy przebiegu zachorowań w populacji chińskiej, która jest generalnie młodsza niż europejska. Wskaźnik śmiertelności COVID-19 jest zdecydowanie wyższy niż w przypadku grypy sezonowej (mniej niż 1%).
RYZYKO ZAKAŻENIA
Jeśli w ciągu ostatnich 14 dni wróciłeś z kraju, w którym występuje koronawirus, i masz takie objawy, jak gorączka, kaszel, duszności lub miałeś kontakt z osobą, u której potwierdzono zakażenie, niezwłocznie powiadom o tym telefonicznie stację sanitarno-epidemiologiczną lub zgłoś się do oddziału zakaźnego lub oddziału obserwacyjno-zakaźnego, gdzie zostanie określony dalszy tryb postępowania medycznego. Nawet jeśli nie podróżowałeś po świecie, nie lekceważ objawów, bo narażasz nie tylko siebie, ale także osoby, z którymi się kontaktujesz.
JAK UNIKAĆ ZAKAŻENIA?
- Często myj ręce. Należy pamiętać o częstym myciu rąk wodą z mydłem, dezynfekować je płynami i żelami na bazie alkoholu (min. 60%). Istnieje ryzyko przeniesienia wirusa z zanieczyszczonych powierzchni rąk, dlatego częste mycie rąk jest tak ważne. Do wycierania rąk używaj jednorazowych ręczników papierowych.
- Unikaj dotykania rękami oczu, nosa i ust, by nie zakazić się koronawirusem.
- Regularnie myj i dezynfekuj powierzchnie, których dotykasz, takie jak biurka, lady, stoły, klamki, włączniki światła, poręcze, klawiatura, piloty, mysz komputerowa itp. Muszą być one regularnie wycierane wodą z detergentem lub środkiem dezynfekcyjnym. Wszystkie miejsca, z których często korzystają domownicy, powinny być starannie dezynfekowane.
- Codziennie myj toaletę i wannę. Wystarczą do tego typowe środki do mycia urządzeń sanitarnych. Pracę wykonuj w rękawiczkach jednorazowych.
- Regularnie dezynfekuj swój telefon i nie korzystaj z niego podczas spożywania posiłków. Na powierzchni telefonów komórkowych bardzo często gromadzą się drobnoustroje chorobotwórcze. Regularnie dezynfekuj telefon komórkowy (np. wilgotnymi chusteczkami nasączonymi środkiem dezynfekcyjnym). Nie kładź telefonu na stole i nie korzystaj z niego podczas spożywania posiłków.
- Noś rękawiczki jednorazowe. Dzięki nim unikniesz kontaktu z poręczami w autobusie, poręczami przy schodach, przyciskami w windzie. Pojazdy komunikacji miejskiej są wprawdzie czyszczone, ale lepiej nie mieć z nimi kontaktu.
- Zachowaj bezpieczną odległość (co najmniej 1 metr) od rozmówcy, szczególnie jeśli kaszle i kicha.
- Stosuj zasady ochrony podczas kichania i kaszlu. Podczas kaszlu i kichania należy zakryć usta i nos chusteczką jednorazową i jak najszybciej wyrzucić ją do zamkniętego kosza oraz umyć ręce wodą z mydłem lub zdezynfekować środkiem na bazie alkoholu (min. 60%). Niektórzy zalecają zasłaniać usta i nos zgiętym łokciem, ale część specjalistów uważa, że to nieskuteczny sposób, bo wydmuchnięty aerozol wydostaje się spoza tej bariery. Zakrycie ust i nosa podczas kaszlu i kichania zapobiega rozprzestrzenianiu się zarazków, w tym wirusów.
- Ogranicz kontakty. Nie organizuj spotkań rodzinnych czy towarzyskich. Unikaj przebywania w miejscach publicznych. Jeśli możesz, nie korzystaj z komunikacji miejskiej. Rzadziej rób zakupy, a jeżeli musisz wyjść do sklepu, rób to w godzinach najmniejszego ruchu. Sprawy urzędowe czy bankowe staraj się załatwiać przez internet czy telefon. W najbliższym czasie wiele osób będzie pracowało zdalnie, w przedszkolach, szkołach, na uczelniach odwołano zajęcia. Pamiętaj, że to nie są ferie! Trzeba zorganizować sobie w domu pracę, a dzieciom – naukę. Zatroszcz się o osoby starsze w swoim otoczeniu, może trzeba kupić im artykuły spożywcze czy lekarstwa.
- Zadbaj o swoje jelita. Układ pokarmowy, a dokładnie jelita, to ok. 70% naszego układu odpornościowego. Dlatego tak ważne jest dostarczanie substancji, które mają korzystne działanie. Zrezygnuj z żywności wysokoprzetworzonej, tłustych potraw, nadmiaru białka. Codziennie jedz warzywa i owoce. Kondycji jelit nie sprzyja także palenie papierosów i picie alkoholu. Natomiast nie rezygnuj natomiast z aktywności fizycznej. Idź na spacer, pobiegaj, ale unikaj w tym czasie kontaktów z innymi osobami. Nie zapominaj o nawadnianiu organizmu. Każdego dnia musisz wypijać co najmniej 2 litry płynów, najlepiej wody niegazowanej. Niewskazane jest stosowanie diet odchudzających.
- Jeśli masz pytania dotyczące swojego stanu zdrowia, możesz skorzystać z całodobowej infolinii NFZ pod numerem tel.: 800-190-590.
