WITAMINY SĄ NIEZBĘDNE DLA PRAWIDŁOWEGO FUNKCJONOWANIA NASZEGO ORGANIZMU. ICH NIEDOBÓR, ZWANY AWITAMINOZĄ, MOŻE PROWADZIĆ DO WIELU GROŹNYCH CHORÓB I ZABURZEŃ W FUNKCJONOWANIU ORGANIZMU. SPRAWDŹ JAKIE DZIAŁANIE MAJĄ POSZCZEGÓLNE WITAMINY, JAKIE SĄ KONSEKWENCJE ICH NIEDOBORU ORAZ CO GROZI W PRZYPADKU PRZEDAWKOWANIA.
WITAMINA A
ŹRÓDŁA: tran rybi, jajka, wątroba, masło, mleko
DZIAŁANIE: Jest niezbędna do wzrostu całego organizmu, wzrostu i różnicowania się komórek nabłonkowych, rozwoju embrionalnego oraz funkcji widzenia. W wyniku wywołania uszczelniania nabłonków i stymulacji wytwarzania śluzu, witamina A zapobiega wniknięciu drobnoustrojów do organizmu. W skórze wzmaga rogowacenie.
NIEDOBÓR: Objawia się upośledzeniem funkcji widzenia, suchością błon śluzowych, niedokrwistością i tworzeniem się łusek oraz zmarszczek skóry.
PRZEDAWKOWANIE: Powoduje (zwłaszcza u dzieci) utratę apetytu, wypadanie włosów, swędzenie skóry, pękanie naskórka w kącikach ust oraz opóźnienie wzrostu.
GRUPA WITAMIN B
ŹRÓDŁA: drożdże, orzechy, nerki, kiełki zbóż, nasiona strączkowe, warzywa liściaste
DZIAŁANIE: Odpowiedzialne są za prawidłowe działanie układu nerwowego (przewodzenie bodźców) oraz prawidłowy jego rozwój. Biorą udział w procesach widzenia, krzepnięcia, przemianach aminokwasów, węglowodanów, syntezie przeciwciał.
NIEDOBÓR: Niedobory poszczególnych witamin mogą powodować, m.in.: Witamina B1 (tiamina): porażenie nerwów obwodowych, zapalenie wielonerwowe, migreny; Witamina B2 (ryboflawina): zajady, łamliwe paznokcie, problemy z ostrością wzroku, niedokrwistość; Witamina B3 (PP, niacyna): krwawienie z dziąseł, kurcze naczyniowe kończyn, wzrost poziomu cukru we krwi, skurcz oskrzeli i astma; Witamina B5 (kwas pantotenowy): bóle kończyn – zwłaszcza bolesność pięt, uczucie pieczenia stóp, kurcze i drżenie mięśni, zaburzenia snu; Witamina B6 (pirydoksyna): stany zapalne skóry, zanik mięśni, drętwienie rąk, depresja, nerwowość, mdłości, niedokrwistość, łuszcząca się skóra; Witamina B7 (biotyna): choroby skóry, białaczka, nadczynność tarczycy; Witamina B9 (kwas foliowy): niedokrwistość, egzemy, brak apetytu. Witamina B12 (kobalamina): miażdżyca wieńcowa, nadwrażliwość na ciepło i zimno, cukrzyca, zaparcia.
PRZEDAWKOWANIE: Uważa się, że witaminy z grupy B trudno przedawkować. Wśród objawów przedawkowania wskazuje się: osłabienie, obrzęki, poty, nudności, zmęczenie, duszność, obrzęk krtani, bóle głowy. Jak zawsze istnieje zasada, że jeśli chorujesz przewlekle, powinieneś każdorazowo skonsultować z lekarzem zamiar suplementacji, gdyż istnieją przeciwwskazania (np. przyjmowanie witaminy PP nie służy osobom z cukrzycą, jaskrą, chorobą wrzodową i schorzeniami wątroby, zaś witamina B12 i kwas foliowy nie są wskazane u leczonych onkologicznie, gdyż mogą przyspieszyć rozwój nowotworu).
WITAMINA C
ŹRÓDŁA: porzeczki, poziomki, maliny, owoce cytrusowe, papryka, brokuły, ziemniaki, pomidory
DZIAŁANIE: Uszczelnia ściany naczyń krwionośnych, ułatwia wchłanianie żelaza, bierze udział w procesie krzepnięcia krwi, a co najważniejsze – stymuluje procesy immunologiczne swoim działaniem przeciwutleniającym.
NIEDOBÓR: Manifestuje się on zmęczeniem, brakiem łaknienia, osłabieniem mięśni, krwawieniami, rozluźnieniem i wypadaniem zębów oraz zwiększoną skłonnością do zapadania na choroby zakaźne.
PRZEDAWKOWANIE: U osób szczególnie wrażliwych może prowadzić do krystalizacji szczawianów i moczanów w nerkach. Bardzo duże dawki 2000-3000 mg/dzień mogą także wywoływać zaburzenia w przewodzie pokarmowym. Obliczono jednak, że bezpieczna dawka wynosi 1000 mg/dzień i może być przyjmowana przez dłuższy czas.
WITAMINA D
ŹRÓDŁO: olej z wątrób ryb
DZIAŁANIE: Odpowiedzialna jest głównie za metabolizm wapnia.
NIEDOBÓR: U niemowląt i dzieci prowadzi do krzywicy, a występujący przy tym niedobór wapnia do miękkości kości i deformacji układu kostnego.
PRZEDAWKOWANIE: Początkowo występują objawy mało swoiste, jak: brak apetytu, wymioty, zaparcia, słabe przyrosty masy ciała, wzmożone pragnienie i wzmożone oddawanie moczu, zaburzenia neurologiczne (np. obniżone napięcie mięśniowe, wygórowane odruchy głębokie). W bardziej zaawansowanych przypadkach może pojawić się kamica układu moczowego, nawet wapnica nerek oraz ogólna demineralizacja kośćca.
WITAMINA E
ŹRÓDŁO: kiełki zbóż, orzechy i oleje roślinne
DZIAŁANIE: Bierze udział w przemianach oksydacyjnych, odpowiada za aktywność różnych enzymów, chroni erytrocyty przed rozpadem.
NIEDOBÓR: Powoduje osłabienie mięśni, przyspieszony rozpad erytrocytów, zaburzenia układu nerwowego, tzw. neuropatie (u dzieci występujące dużo częściej niż u dorosłych).
PRZEDAWKOWANIE: Zaburzenia czynności przewodu pokarmowego, uczucie zmęczenia i osłabienia. Na szczęście przedawkowanie tej witaminy zdarza się bardzo rzadko, gdyż normalnie 60% dawki dziennej wydalane jest wraz z kałem.
WITAMINA K
ŹRÓDŁO: warzywa (np. brukselka, sałata), jaja, mleko
DZIAŁANIE: Bierze udział w syntezie i przemianach czynników krzepnięcia krwi.
NIEDOBÓR: Objawami jej niedoboru mogą być krwawienia. Szczególnie niebezpieczne u noworodków są krwawienia do mózgu, jeśli matka nie przyjmowała dostatecznych ilości tej witaminy. Dlatego tak ważne jest jej podawanie naszym pociechom w formie kropelek w pierwszych tygodniach życia, zgodnie z zaleceniem lekarza.
PRZEDAWKOWANIE: Może spowodować anemię hemolityczną, żółtaczkę, depresję, uszkodzenie wątroby i mózgu.
