CHWYCIŁAŚ ZA GORĄCY GARNEK, POPARZYŁEŚ SIĘ ŻELAZKIEM, KTOŚ Z DOMOWNIKÓW OBLAŁ SIĘ WRZĄCĄ ZUPĄ? NIE CZEKAJ! REAGUJ WŁAŚCIWIE, BY SOBIE POMÓC, A NIE ZASZKODZIĆ.
O oparzeniu mówimy, kiedy w wyniku działania wysokiej temperatury, prądu lub substancji chemicznych, ale także pocierania, dochodzi do uszkodzenia ciała. Pierwsze, co powinnaś zrobić w takiej sytuacji, to jak najszybciej zdjąć z poparzonego miejsca biżuterię czy zegarek, zanim pojawi się obrzęk. Pozbądź się też zniszczonego ubrania. Ale ostrożnie. Jeśli odzież przykleiła się do skóry, nie można jej zrywać samodzielnie. Niezwłocznie schłodź poparzoną skórę zgodnie z zasadą trzech „piętnastek”: przez kwadrans polewaj oparzenie wodą o temperaturze około 15 st. C (chłodniejszą niż temperatura ciała) z wysokości około 15 cm (pamiętaj: nie lej bezpośrednio na ranę, tylko powyżej). W ten sposób, chłodząc ciało, unikniesz dalszego jego uszkadzania, bo zatrzymasz przegrzewanie tkanek.
KIEDY PO POMOC?
W przypadku oparzeń twarzy lub szyi wezwij pogotowie lub natychmiast udaj się do szpitala. Tego typu urazy mogą prowadzić do wystąpienia problemów z oddychaniem. Na izbę przyjęć udaj się również, kiedy uszkodzona jest znaczna część ciała (10 proc. lub więcej; łatwo to ocenisz, przyjmując, że 1 proc. to wielkość dłoni poszkodowanego). Kontakt ze specjalistą jest konieczny również w sytuacji, kiedy uraz wiąże się z brakiem czucia lub rany są głębokie, pojawiło się wiele pęcherzy. Pomoc wezwij także, gdy poszkodowana w wyniku działania wysokich energii osoba jest nieprzytomna.
UWAGA NA ZAKAŻENIA
Jeśli stan poparzonego nie jest poważny, po schłodzeniu zabezpiecz ranę. To ważne, bo uszkodzona skóra to wrota dla zakażeń. Dlatego na skórę połóż jałowy gazik, delikatnie owiń bandażem, a całość skrop wodą. Dobrze sprawdzają się także opatrunki hydrożelowe, znajdziesz je w aptece. Spełniają rolę chłodzącą. Ich dodatkową zaletą jest to, że można aplikować bezpośrednio na nie, czyli bez zdejmowania opatrunku, leki przepisane przez lekarza.
CO DALEJ?
Oparzenie to uraz, który często oznacza rozległą, trudno gojącą się ranę i w efekcie nieestetyczną bliznę. Dlatego w przypadku oparzeń II lub III stopnia koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Leczenie ich na własną rękę może skutkować zaostrzeniem dolegliwości. Poza tym, im szybciej zaczniesz właściwą kurację, tym mniejsze pozostaną ślady po wypadku.
NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY OPARZEŃ
- termiczne – spowodowane przez wysoką temperaturę (pryskający olej, wrzątek, otwarty ogień);
- chemiczne – np. tabletki do zmywarki, odkamieniacze, kwas z akumulatora i inne żrące płyny lub proszki;
- promieniowanie – np. słoneczne;
- elektryczne – porażenie prądem. Nie zawsze powoduje ono utratę przytomności.
Czasem nawet krótkie narażenie na przepływ prądu przez skórę może wywołać przegrzanie jej i uszkodzenie.
STOPNIE OPARZENIA
- I stopień – zaczerwienienie, pieczenie, skóra jest ciepła.
- II stopień – obrzęk, pęcherze.
- III stopień – skóra ma szary nienaturalny kolor, mogą się pojawić zwęglenia, brak czucia. Skóra jest bardzo sucha, czasem pęka, uwidaczniając mięśnie i kości.
999 – zadzwoń pod numer alarmowy, jeżeli masz do czynienia z oparzeniem III stopnia, powierzchnia oparzenia jest większa niż dłoń, urazowi uległy twarz, dłonie lub genitalia, a także gdy poszkodowane jest dziecko albo oparzenie połączone jest z raną czy innym urazem. Numer 999 wykręć również, gdy masz wątpliwości, czy poszkodowanego przewieźć na ostry dyżur. Jeśli nie może się on sam przemieszczać, prawdopodobnie konieczny będzie transport karetką.
________________
UWAGA! - W przypadku pożaru zadzwoń po straż pożarną (998). Nie interweniuj samodzielnie, bo jest to zbyt niebezpieczne.
- Pamiętaj, że ludzi nie gasi się gaśnicami. Jeśli ubranie na poszkodowanym pali się lub tli, możesz ugasić je kocem.
________________
Ważne jest również przestrzeganie kilku zasad. Po pierwsze, chroń blizny przed promieniowaniem UV i nie wystawiaj ich na działanie wysokich temperatur. Na wizytę w saunie czy jacuzzi przyjdzie jeszcze czas. Po drugie, nie zadrażniaj uszkodzonych miejsc. Pilnuj, by nie ocierały ich drapiące ubrania czy biżuteria. Żeby wspomóc proces zabliźniania i usuwania szpecących pozostałości, specjalista może zalecić ci różnego rodzaju rozwiązania: od maści i kremów z witaminami A, E, D po laseroterapię i zabiegi medycyny estetycznej. Głębokie urazy wymagają interwencji chirurga, który usunie martwe tkanki. Najcięższe oparzenia kończą się leczeniem w szpitalu.
PAMIĘTAJ!
Nie smaruj zaczerwienionej skóry tłuszczem, alkoholem, gencjaną ani maściami. Utrudnisz gojenie i możesz dodatkowo sprawić więcej bólu. Używać można jedynie preparatów zaleconych przez lekarza.
Do chłodzenia nie wykorzystuj lodu, nie zanurzaj poszkodowanego w wannie. Gwałtowne wychłodzenie organizmu może powodować dreszcze i przeziębienie.
Nigdy nie przekłuwaj pojawiających się po poparzeniach pęcherzy. Łatwo bowiem o infekcję. Może to zrobić tylko lekarz.
MĄDRY POLAK… PRZED SZKODĄ
Instalacja elektryczna jest najczęstszą przyczyną pożarów i związanych z nimi poparzeń. Dlatego zawsze powinien zakładać ją i naprawiać specjalista z uprawnieniami. Dopilnuj, aby nie używać uszkodzonych sprzętów elektrycznych, a zepsute gniazdka naprawiaj natychmiast.
Do wypadków dochodzi też często w kuchni czy przy stole, a ich ofiarą zwykle padają dzieci. Możesz im zapobiec, zakładając zabezpieczenia minimalizujące ryzyko (np. osłony na kuchenki). Pamiętaj też, że gorący, rozpryskujący się olej może spowodować głębokie urazy. Unikniesz ich, nakładając na patelnię specjalną osłonę.
Dziecko plus ogień równa się nieszczęście. Dlatego unikaj pozostawiania nieletnich samych w pobliżu gorących naczyń czy gotujących się potraw. Zaopatrz się w koc gaśniczy i gaśnicę (może być samochodowa). Dopilnuj, żeby zawsze miała aktualny atest.
