NASZ EKSPERT: Sylwia Jokiel-Szczędzina, mgr farmacji
POKRZYWA WYSTĘPUJE POWSZECHNIE NIEMAL NA CAŁEJ KULI ZIEMSKIEJ Z WYJĄTKIEM STREFY TROPIKALNEJ. ROŚNIE DZIKO I BYĆ MOŻE DLATEGO CZĘSTO JEST NIEDOCENIANA I TRAKTOWANA JAK CHWAST – WYRYWANA I WYRZUCANA. WARTO ZDAĆ SOBIE SPRAWĘ JAK WIELE KORZYŚCI MOŻE PRZYNIEŚĆ NAM JEJ ZASTOSOWANIE W CODZIENNYM ŻYCIU.
Okazuje się, że pokrzywa ze względu na swoje właściwości wykazuje szerokie zastosowanie w medycynie. Może stanowić alternatywę dla środków chemicznych w łagodnych schorzeniach dróg moczowych i przewodu pokarmowego oraz problemach skórnych.
LECZNICZE ZASTOSOWANIE POKRZYWY
W fitoterapii (dziedzina medycyny wywodząca się z ziołolecznictwa, wykorzystująca produkty pochodzenia naturalnego, które zostały przebadane naukowo do celów leczniczych).zastosowanie znalazły: pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) oraz pokrzywa żegawka (Urtica urens L.), która w odróżnieniu od tej pierwszej jest niższa, dorastająca do wysokości 50cm, natomiast skład chemiczny i właściwości lecznicze obu gatunków nie różnią się od siebie znacząco.
W celach leczniczych stosuje się liście zebrane od czerwca do września, wysuszone w warunkach naturalnych oraz korzenie wykopywane jesienią i wczesną wiosną, wysuszone w suszarni w temperaturze do 40ºC. Surowce lecznicze należy przechowywać w suchych miejscach, w szczelnie zamkniętym opakowaniu.
TROCHĘ HISTORII…
Pokrzywa to roślina znana i wykorzystywana od stuleci, zarówno w medycynie, jak i w kuchni. Syreniusz, szesnastowieczny lekarz, botanik i zielarz, zalecał gotowane w winie liście pokrzywy jako środek leczący żołądek, natomiast sok w pokrzywy jako „łamiący” kamienie w nerkach. Z kolei w medycynie ludowej używano maści wykonanej z rozgniecionych pokrzyw i jagód jałowca przeciw nerwobólom czy podagrze. Ze względu na pokrycie pokrzywy licznymi parzącymi włoskami uważano, że powinna ona korzystnie oddziaływać na włosy, co potwierdzono później w praktyce.
LECZNICZE DZIAŁANIE POKRZYWY
➡ lekko moczopędne
Wyciąg z pokrzywy w niewielkim stopniu podnosi ilość moczu wydalanego w ciągu doby, natomiast zwiększa eliminację szkodliwych produktów przemiany materii i mocznika, stąd też określenie rośliny jako środka „czyszczącego krew” i zastosowanie w łagodnych stanach zapalnych dróg moczowych.
➡ przeciwkrwotoczne
Odwary z liści pokrzywy zawierają witaminę K, a także garbniki, dzięki czemu zapobiegają drobnym krwawieniom z przewodu pokarmowego. Pokrzywa podnosi również liczbę krwinek czerwonych i poziom hemoglobiny w organizmie (porównywalnie do preparatów zawierających związki żelaza). Może być z powodzeniem stosowana u osób osłabionych, przemęczonych, a także cierpiących na anemię, w tym również dzieci.
➡ przeciwcukrzycowe
Pokrzywa pobudza czynność wydzielniczą trzustki, dzięki czemu obniża nieznacznie poziom cukru we krwi.
Pokrzywa może nasilać działanie leków przeciwcukrzycowych, stąd też osoby stosujące doustne leki hipoglikemiczne powinny skonsultować się lekarzem lub farmaceutą przed zastosowaniem dodatkowych środków ziołowych.
➡ zwiększające odporność organizmu
Najnowsze badania wykazują, iż w liściach i korzeniach pokrzywy zawarte są składniki zwiększające wytwarzanie antygenów wirusowych i interferonu. Substancje te chronią organizm przed infekcjami wirusowymi.
➡ obniżające ciśnienie krwi
Wynika to z działania rozkurczowego na mięśnie naczyń krwionośnych, a także z moczopędnego.
➡ przeciwłupieżowe i przeciwłojotokowe
Wyciągi z pokrzywy działają lekko drażniąco na skórę głowy, dzięki czemu wykazują korzystny wpływ na gruczoły łojowe, a także na mieszki włosowe.
➡ źródło witamin i soli mineralnych
Pokrzywa jest bogata w witamy takie jak: kwas askorbinowy, K, B2 czy kwas pantotenowy, a także w sole mineralne, które są składnikami hormonów i enzymów biorących udział w przemianie materii.
POKRZYWA W APTECE
W aptece najczęściej można znaleźć pokrzywę w następujących postaciach:
→ wysuszone zioło do zaparzania – w postaci gotowej saszetki przeznaczonej do przygotowania jednego kubka naparu lub pakowane w torebkach po 50g. W drugim przypadku po przygotowaniu naparu roztwór należy przecedzić,
→ gotowy sok z pokrzywy – znalazł zastosowanie przede wszystkim w schorzeniach układu moczowego, ale również jako środek wzmacniający i rewitalizujący,
→ wyciąg z pokrzywy – można zakupić również w tabletkach. Środek ten znalazł zastosowanie jako uzupełnienie niedoborów witamin i składników mineralnych,
→ gotowe szampony na bazie wyciągu z pokrzywy – zmniejszają przetłuszczanie włosów i częstotliwość ich mycia, a także stymulują wzrost nowych włosków,
POKRZYWA W KUCHNI
Ze względu na cenne właściwości lecznicze świeżych, młodych liści pokrzywy roślina ta zagościła również w kuchni. Można ją spożywać jako „fałszywy szpinak”, zupę ziołową czy składnik sałatek wiosenno-letnich. Jako przykład kulinarnych możliwości z pokrzywą proponujemy przepis na sałatkę ziemniaczano-pokrzywową.
WIOSENNA POKRZYWOWA KURACJA ODMŁADZAJĄCA
Kuracja ta znana jest głównie wśród Francuzów i polega na piciu przez okres 2 tygodni trzykrotnie w ciągu dnia łyżki soku z pokrzywy. Kurację można zmodyfikować, zastępując sok z pokrzywy sałatką przygotowaną z posiekanej pokrzywy. Kuracja oczyszcza organizm z nagromadzonych produktów przemiany materii, poprawia cerę i samopoczucie.
