RUMIANEK – właściwości lecznicze i zastosowanie

NASZ EKSPERT: Sylwia Jokiel-Szczędzina, mgr farmacji

RUMIANEK POSPOLITY  TO NIEWIELKA ROŚLINA JEDNOROCZNA DORASTAJĄCA DO WYSOKOŚCI 60 CM, POWSZECHNA NIE TYLKO W CAŁEJ EUROPIE, ALE RÓWNIEŻ W AMERYCE PÓŁNOCNEJ, AUSTRALII CZY AZJI. W POLSCE RUMIANEK JAKO CHWAST POLNY ROŚNIE NIEMAL WSZĘDZIE, JEDNAK ZE WZGLĘDU NA SWOJE SZEROKIE ZASTOSOWANIE W MEDYCYNIE I KOSMETOLOGII JEST UPRAWIANY RÓWNIEŻ NA PLANTACJACH.

SUROWIEC LECZNICZNY

Surowcem leczniczym rumianku (MATRICARIA CHAMOMILLA L.) są koszyczki, które zbiera się po zakwitnięciu rośliny ( od maja do lipca), a następnie suszy w zacienionych miejscach w temperaturze do 35 stopni C. Do celów domowych rumianek można zrywać razem z łodygami, a następnie suszyć w bukietach zawieszonych kwiatkami do dołu. Tak wysuszony surowiec należy przechowywać w miejscu suchym, w szczelnym opakowaniu.

WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE

Rumianek pospolity wykazuje szereg właściwości leczniczych, które wynikają z zawartości związków czynnych. Zaliczamy do nich przede wszystkim olejek eteryczny, flawonoidy oraz pochodne kumarynowe.

⇒ Przeciwzapalne
Za właściwości przeciwzapalne odpowiada olejek eteryczny zawarty w kwiatostanach rumianku, a ściślej jego dwa główne składniki – bisabolol i spiroeter, w mniejszym stopniu chamazulen, któremu przypisu się działanie przeciwalergiczne.
Działanie przeciwzapalne rumianku było znane już w starożytności, kiedy to stosowano olej rumiankowy do nacierań w przypadku nerwobóli i bólów kostnych.
Obecnie rumianek pospolity stosuje się w stanach zapalnych błony śluzowej gardła i jamy ustnej (w postaci płukanek), doustnie w zapaleniach układu pokarmowego i dróg moczowych, zewnętrznie w postaci okładów i przemywań w okulistyce w przypadku stanów zapalnych spojówek i brzegów powiek oraz problemach skórnych (owrzodzenia skóry, rumień i świąd skóry, odleżyny), czy żylakach odbytu.

⇒ Rozkurczające na mięśnie gładkie jelit i dróg żółciowych
Za działanie przeciwskurczowe odpowiadają flawonoidy oraz kumaryny, dzięki czemu napar z rumianku zapobiega wzdęciom, działa wiatropędnie i przywraca prawidłową perystaltykę jelit.

⇒ Przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze
Badania wykazały, że chamazulen i bisabolol działają hamująco na wzrost bakterii i grzybów, co pozwala wykorzystać rumianek w postaci okładów i jako składnik maści w przypadku trudno gojących się ran, oparzeń termicznych I i II stopnia, oparzeń słonecznych i owrzodzeń.

⇒ Przeciwdepresyjne i uspokajające
Napar z rumianku wykazuje właściwości rozluźniające i odprężające, stąd też można go stosować w problemach ze snem i w łagodnych stanach napięcia nerwowego.

RUMIANEK W KOSMETOLOGII

Rumianek jest powszechnym składnikiem maści, kremów, żeli pod oczy i na powieki, toników do twarzy i szamponów. Żele pod oczy z rumiankiem łagodzą podrażnienia, zmniejszają zaczerwienienia i pieczenie skóry wokół oczu. Szampony na bazie wyciągu z rumianku są przeznaczone do włosów blond ze względu na swoje właściwości rozjaśniające. Przemywanie twarzy tonikiem zawierającym wyciąg z rumianku powoduje, że cera jest odświeżona i nabiera blasku.

BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA PRZETWORÓW Z RUMIANKU

Stosowanie przetworów z kwiatostanów rumianku nie wywiera szkodliwego działania nawet u niemowląt, jednak należy pamiętać, że składnik olejku eterycznego w rumianku – chamazulen, mimo że działa przeciwuczuleniowo, stosowany zewnętrznie może powodować reakcję alergiczną u osób nadwrażliwych.

Wyciąg z rumianku należy stosować ostrożnie u pacjentów zażywających doustne leki przeciwzakrzepowe (warfaryna) ze względu na zwiększone ryzyko krwotoków oraz u pań stosujących hormonalną terapię zastępczą (HTZ) – wodne wyciągi rumianku mogą osłabiać działanie HTZ.

ZBIORY RUMIANKU

Rumianek pospolity jest rośliną jednoroczną, a surowcem jest cały koszyczek. Roślina kwitnie od maja do lipca, zaś koniec czerwca to najlepszy moment na zbiór. Koszyczki kwiatowe rumianku zbieramy najlepiej w godzinach popołudniowych. Zbiór należy przeprowadzać stopniowo, w miarę dojrzewania koszyczków kwiatowych. Należy wybierać te kwiaty, które w pełni się rozwinęły, ale jeszcze nie skierowały swoich białych płatków w dół. Następnie należy je szybko wysuszyć. W tym celu rozkładamy koszyczki cienką warstwą, w cieniu. Następnie wkładamy je do tekturowych pudełek, pamiętając by ich nie ugniatać.

PRZETWORY Z RUMIANKU

Z pozytywnych skutków działania rumianku może korzystać każdy z nas, przygotowując w domu napar z rumianku czy odprężającą kąpiel.

Napar z rumianku
2 łyżki kwiatostanów rumianku zalewamy 2 szklankami wrzącej wody i zaparzamy pod przykryciem przez 15 minut, następnie przecedzamy. Tak przygotowany napar możemy pić 3 razy dziennie po pół szklanki między posiłkami w zaburzeniach funkcjonowania przewodu pokarmowego (w przypadku wzdęć czy kolek). Dodatkowo napar ten można stosować do płukania w stanach zapalnych jamy ustnej i w postaci okładów na owrzodzenia, oparzenia, rany i w zapaleniach spojówek.

Kąpiel w rumianku
100g koszyczków rumianku należy zalać 3 litrami wody, doprowadzić do wrzenia i gotować pod przykryciem 15 minut. Tak przygotowany odwar przecedzamy i wlewamy do wanny z ciepłą wodą. 20-minutowa kąpiel działa uspokajająco, łagodzi podrażnienia skóry i dezynfekuje całe ciało.