Samoleczenie – leki przeciwbólowe i przeciwzapalne

NASZ EKSPERT: Patryk Cyb, magister farmacji

KAŻDY, KTO SAMODZIELNIE LECZY SWÓJ BÓL GŁOWY, PLECÓW CZY KOLANA POWINIEN SIĘ ZASTANOWIĆ NAD TYM, CZY ABY NA PEWNO ROBI TO WŁAŚCIWIE I CZY TA SAMODZIELNIE ZAPLANOWANA TERAPIA MU NIE SZKODZI… LEKI – NAWET TE DOSTĘPNE BEZ RECEPTY – MOGĄ NAM PRZYNIEŚĆ ULGĘ, ALE MOGĄ RÓWNIEŻ POGORSZYĆ NASZE ZDROWIE!

O tym, że zjawisko samoleczenia lekami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi jest problemem w naszym społeczeństwie możemy dowiedzieć się, analizując wyniki Komunikatu z badań CBOS nr 158/2016 „Leki dostępne bez recepty i suplementy diety”. Oto potwierdzenie tego faktu:  

• Szacuje się, że leki dostępne bez recepty i suplementy diety stosuje niemal 89% Polaków. Najczęściej są to to środki przeciwbólowe i przeciwzapalne (68%) oraz łagodzące objawy przeziębienia lub grypy (68%).
• 28% badanych twierdzi, że zdarzyło im się stosować leki dostępne bez recepty w niewłaściwy sposób: niezgodnie z zaleceniami, lekceważąc skutki uboczne lub przeciwwskazania, przyjmując je z przyzwyczajenia oraz przyjmując je wbrew negatywnej opinii lekarza o takim sposobie leczenia.

Zatem – z bólu, grypy i przeziębienia leczymy się najczęściej sami, ale często w niewłaściwy sposób. Jak więc zażywać leki przeciwbólowe we właściwy i bezpieczny sposób?  

IBUPROFEN   

• • Ibuprofen to nazwa substancji chemicznej. Leki zawierające ibuprofen mogą występować w sprzedaży pod różnymi nazwami. Dlatego zawsze należy sprawdzić skład leku, aby nie zażywać jednorazowo tych samych substancji. 
  • Jednorazowo możemy zażyć maksymalnie 600 mg tego leku, zaś maksymalna dobowa dawka ibuprofenu wynosi 3200 mg (jednak nie zaleca się stosowania większej niż 1200mg). 
  • Lek ten uszkadza żołądek! Przy dłuższym stosowaniu ibuprofenu, zaleca się zażywanie leków osłonowych, dzięki czemu zmniejszamy ryzyko uszkodzeń.   
  • Ibuprofen można stosować na własną rękę nie dłużej niż trzy dni, po tym czasie należy skonsultować się z lekarzem, by znaleźć przyczynę bólu, a nie maskować go zażyciem środków. 
  • Osoby mające nadciśnienie muszą pamiętać, że ibuprofen stosowany w dużych dawkach przez kilka dni może osłabiać działanie leków na nadciśnienie. Zażywając go powinni się więc ograniczać się do maksymalnie niskich dawek i zażywać lek jak najkrócej, a do tego monitorować ciśnienie krwi. 
  • Ibuprofen ma działanie pułapowe – to znaczy, że powyżej określonej dawki nie zadziała już mocniej, ale może wywołać bardzo groźne skutki uboczne.  
  • Nie wolno łączyć ibuprofenu z innymi lekami przeciwbólowymi, które działają też przeciwzapalnie!  
  • Połączenie ibuprofenu z paracetamolem jest dozwolone, ale jeśli nie jest to absolutnie konieczne – nie jest zalecane. Na rynku występują leki, które zawierają gotowe połączenia paracetamolu i ibuprofenu. 

KWAS ACETYLOSALICYLOWY 

• • Kwas acetylosalicylowy to nazwa substancji chemicznej. Leki go zawierające mogą występować w sprzedaży pod różnymi nazwami. Dlatego zawsze należy sprawdzić skład leku, aby nie zażywać jednorazowo tych samych substancji. 
  • Jednorazowo możemy wziąć dawkę 1000 mg, a dobowo 4000 mg. 
  • Kwas acetylosalicylowy zmniejsza agregację płytek krwi, czyli powstawanie zakrzepów.  Osoby o niskiej krzepliwość mogą więc po zażyciu leków z kwasem acetylosalicylowym, doświadczyć krwotoku z nosa. 
  • To, że kwas acetylosalicylowy obniża krzepliwość krwi można jednak wykorzystać na plus, bo mniejsza krzepliwość krwi, to mniejsze ryzyko zawałów serca. Wystarczy już 75 mg kwasu acetylosalicylowego i krew staje się rzadsza. 

• • Działanie antyagregacyjne kwasu acetylosalicylowego osłabiają preparaty i produkty spożywcze, zawierające witaminę K.  
  • Trzeba pamiętać, że kwas acetylosalicylowy jest lekiem, który – tak samo jak ibuprofen – uszkadza żołądek.  
  • Kwas acetylosalicylowy nie powinny stosować osoby chore na astmę oraz uczulone na tą substancję.
  • Nie wolno podawać aspiryny dzieciom poniżej 12 roku życia, ze względu na ryzyko wystąpienia Zespołu Reye`a (ostra niewydolność wątroby i następująca w jej wyniku encefalopatia czyli uszkodzenie mózgu).
  • Nie wolno łączyć kwasu acetylosalicylowego z innymi lekami przeciwbólowymi, które działają też przeciwzapalnie!  

PARACETAMOL

• • Paracetamol to nazwa substancji chemicznej. Leki zawierające paracetamol mogą występować w sprzedaży pod różnymi nazwami. Dlatego zawsze należy sprawdzić skład leku, aby nie zażywać jednorazowo tych samych substancji. 
  • W ciągu doby możemy wziąć do 4000 mg tego leku, w dawkach od 500 do 1000 mg każda, w odstępach co 3 – 6 godzin.  
  • Zwiększenie dawkowania do 6000 mg może skutkować ostrą niewydolnością wątroby.  
  • Paracetamol, mimo że działa przeciwbólowo i przeciwgorączkowo nie działa przeciwzapalnie. 
  • Trzeba uważać na popularne “herbatki na przeziębienie” – większość z nich w swoim składzie oprócz leków na katar czy witaminy C ma paracetamol. Zażycie na raz kilku takich specyfików nie poprawi bardziej stanu zdrowia, a jest prostą drogą do przekroczenia dawki jednorazowej i uszkodzenia wątroby. 
  • Połączenie paracetamolu z ibuprofenem jest dozwolone, ale jeśli nie jest to absolutnie konieczne – nie jest zalecane. Na rynku występują leki, które zawierają gotowe połączenia paracetamolu i ibuprofenu. 
  • Nie wolno stosować paracetamolu razem z alkoholem ze względu na podwójne działanie toksyczne na wątrobę. Nie powinno się więc zażywać tego leku “na kaca”, a tym bardziej “profilaktycznie” prze spożyciem alkoholu. 
  • Nie wolno stosować paracetamolu razem z alkoholem ze względu na podwójne działanie toksyczne na wątrobę. Nie powinno się więc zażywać tego leku ani przed ani po spożyciu alkoholu.  

WARTO PAMIĘTAĆ

W przyjmowaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych warto trzymać się jednej ważnej zasady: by nie przesadzić, bo tabletka nie jest lekiem na zmęczenie, niewyspanie i chandrę. 
Ponadto jest wiele sposobów domowych na radzenie sobie z bólem i warto z nich korzystać, zanim zażyjemy lek. Bo leki – nawet te przeciwbólowe, które są dostępne bez recepty – to ciągle leki i musimy przyjmować je odpowiedzialnie. 

Decydując się na zażycie leku, zawsze zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.