NASZ EKSPERT: Patrycja Jakimik, mgr farmacji
WAPŃ TO JEDEN ZE SKŁADNIKÓW MINERALNYCH OBECNYCH W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA, NIEZBĘDNY DO JEGO PRAWIDŁOWEGO FUNKCJONOWANIA. ODPOWIEDNI POZIOM WAPNIA ZAPEWNIA ZDROWIE I DOBRE SAMOPOCZUCIE. DO CZEGO POTRZEBNY NAM JEST WAPŃ I KIEDY NALEŻY ROZWAŻYĆ JEGO SUPLEMENTACJĘ?
CZYM JEST WAPŃ?
Wapń jest jednym w najważniejszych makroelementów w organizmie człowieka. Aby zapewnić prawidłowy rozwój i funkcjonowanie organizmu, pierwiastek ten musi być stale dostarczany z dietą w odpowiedniej ilości. W organizmie dorosłego człowieka całkowita ilość wapnia stanowi ok. 1200 g, co odpowiada ok. 1,5% masy ciała. Zdecydowana większość wapnia, bo aż 99% jest obecna w kościach w postaci apatytów. Pozostała ilość występuje w formie zjonizowanej w płynie zewnątrz- oraz wewnątrzkomórkowym.
ROLA WAPNIA W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA
Wapń w organizmie człowieka przede wszystkim odgrywa rolę podstawowego budulca kości i zębów. Ponadto, jest składnikiem budulcowym naczyń krwionośnych, włosów i paznokci. Pierwiastek ten bierze udział w regulacji hormonalnej poprzez uczestnictwo w aktywacji i wydzielaniu hormonów oraz neurotransmiterów. Wapń reguluje też skurcze mięśni. Inne funkcje wapnia to udział w przewodzeniu nerwowym, zapewnienie prawidłowego procesu krzepnięcia krwi, czy też zmniejszanie przepuszczalności ścian naczyń krwionośnych, co zapewnia działanie przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, przeciwwysiękowe oraz przeciwalergiczne. Stężenie wapnia w organizmie człowieka regulowane jest przez hormony. Parathormon powoduje wzrost stężenia wapnia, natomiast kalcytonina przyczynia się do jego obniżenia.
NIEDOBÓR I NADMIAR WAPNIA: JAKIE SĄ OBJAWY?
Objawy niedoboru wapnia, czyli hipokalcemii to:
- mrowienia palców dłoni, stóp, wokół ust,
- przykurcz dłoni (tzw. ręka położnika),
- kurcze mięśni,
- chrypka,
- problemy z połykaniem,
- napady duszności.
Duży niedobór wapnia może prowadzić do wystąpienia zaburzeń zachowania, napadów drgawek oraz ciężkiej niewydolności serca. Niedobór wapnia będący stanem przewlekłym skutkuje zaburzeniami rozwoju zębów, zmianami skórnymi, prowadzi do zaćmy, zaburzeń neurologicznych oraz zaburzeń rozwoju umysłowego. Warto wiedzieć, że dzieci i młodzież w okresie intensywnego wzrostu, kobiety w ciąży i karmiące piersią oraz osoby podczas rekonwalescencji maja zwiększone zapotrzebowanie na wapń.
Nadmiar wapnia to hiperkalcemia. Zaburzenie to występuje stosunkowo rzadko. Powoduje następujące objawy:
- trudności z koncentracją,
- ogólne osłabienie,
- wzmożone pragnienie,
- zwiększone wydalanie moczu,
- nudności i wymioty,
- bóle brzucha,
- zaparcia,
- osłabienie mięśni,
- brak apetytu,
- nasilone uczucie zmęczenia,
- senność.
NATURALNE ŹRÓDŁA WAPNIA
Najlepszym źródłem wapnia w diecie jest mleko oraz jego przetwory. Niemniej jednak osoby, które z różnych względów nie chcą lub nie mogą spożywać nabiału, mogą dostarczać wapń z innych źródeł. Produkty o wysokiej zawartości wapnia to: napoje roślinne wzbogacone o wapń, sardynki, rośliny strączkowe, ciemnozielone warzywa (np. kapusta, jarmuż, natka pietruszki), suszone owoce, migdały, orzechy laskowe.
SUPLEMENTACJA WAPNIA Z APTEKI
Gdy podaż wapnia z dietą jest zbyt mała w stosunku do potrzeb organizmu, zaleca się suplementację wapnia w postaci leków lub suplementów diety. Wapń w preparatach farmaceutycznych najczęściej występuje w postaci węglanu wapnia. Substancja ta charakteryzuje się dobrą rozpuszczalnością oraz wysoką przyswajalnością.
Źródła:
- Research in Pharmaceutical and Biomedical Sciences 2013; 4(2): 659-668
- Betho J. The Role of Calcium in Human Aging. Clinical Nutrition Research 2015; 4(1): 1-8
- Szeleszuk Ł., Kuras M. Znaczenie wapnia w metabolizmie człowieka i czynniki wpływające na jego biodostępność w diecie. Biuletyn Wydziału Farmaceutycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 2014; 3: 16-20
