MAJĄ JĄ VANESSA PARADIS, GEORGIA MAY JAGGER, ANNA PAQUIN… NIEKTÓRZY UWAŻAJĄ PRZERWĘ MIĘDZY JEDYNKAMI ZA DEFEKT ESTETYCZNY, INNI ZA SEKSOWNY ATUT. DIASTEMA MOŻE MIEĆ WIELE PRZYCZYN, A CZASEM WYMAGA INTERWENCJI SPECJALISTY.
CO TO JEST DIASTEMA?
To charakterystyczna szpara między górnymi jedynkami. Może pojawić się u 2–3-letnich dzieci w uzębieniu mlecznym i samoistnie zniknąć po wymianie na zęby stałe. „Mleczaki” są mniejsze, dlatego też odległości między nimi są większe – w szczęce dziecka będą musiały się zmieścić znaczniejszych rozmiarów zęby stałe. Zdarza się jednak, że diastema powstaje z powodu nieprawidłowości w budowie lub liczebności zębów albo w wyniku urazu. Bywa nieszkodliwa, jednak czasem prowadzi do trudności w artykulacji, chorób przyzębia czy wad zgryzu. Uznaje się, że przerwa do 2 mm nie jest zagrożeniem i nie ma medycznych przesłanek do jej usuwania. Jeśli jednak dla pacjenta jest nieakceptowalna, można podjąć procedurę w celu jej usunięcia. Jak jej się pozbyć?
PRZYCZYNY POWSTAWANIA DIASTEMY
Nie wszystkie typy diastemy są powodem do niepokoju. Czasem jednak trudno samodzielnie ocenić, czy nie stanie się ona przyczyną poważniejszych kłopotów. Dlatego konieczne są konsultacje ze stomatologiem i regularne kontrolowanie, czy szpara nie ulega powiększeniu.
1. Diastem fizjologiczna
Jest najczęściej obserwowanym typem diastemy. Pojawia się zazwyczaj między 7. a 9. rokiem życia i ma związek z rośnięciem zębów stałych. Korzenie wyrzynających się górnych kłów naciskają na korzenie zębów siecznych. To prawidłowe rozwojowo i nie powinno martwić rodziców. Po pojawieniu się kłów zwykle zęby wracają do prawidłowego położenia.
2. Diastema rzekoma
Wiąże się z hipodoncją, czyli z genetycznym brakiem zawiązków zębowych. U większości ludzi nie pojawiają się zawiązki ósemek, jednak u niektórych brakuje bocznych siekaczy, czyli dwójek. Wówczas zęby mają na tyle dużo miejsca, że nie muszą się ze sobą stykać. Bywa też odwrotnie, że to nadmiarowy ząb powoduje powstanie szpary. Tak zwana hiperdoncja może przejawiać się wyrastaniem zębów stałych przed wypadnięciem mlecznych lub wyrzynaniem się dodatkowych zębów stałych. Diastema rzekoma jest powiązana także ze zbyt małym rozmiarem zębów (mikrodoncja).
3. Diastema prawdziwa
Powstawanie szpary między górnymi siekaczami może wynikać z przerostu wędzidełka wargi górnej lub jego niskiego przyczepu. Wtedy właśnie mówimy o diastemie prawdziwej. W tym przypadku poza leczeniem ortodontycznym konieczne jest podcięcie wędzidełka i ewentualnie wycięcie jego włókien.
4. Diastema nabyta
Przerwa między zębami może pojawić się w wyniku urazu. W efekcie wypadku jeden lub oba siekacze mogą się przemieścić. Często sami jesteśmy winni powstaniu diastemu. Parafunkcje, czyli nieprawidłowe nawyki, mogą mieć podłoże nerwowe. Kiedy wciągasz wargę górną pod dolny łuk zębowy lub wtłaczasz kolczyk umieszczony w wardze lub języku między zęby, może dojść do rozsuwania się jedynek. Zachowaj czujność, bo diastema, która pojawi się nagle i szybko się powiększa m,oże świadczyć o chorobach przyzębia lub nowotworze jamy ustnej. Wszelkie nieoczekiwane zmiany jak najszybciej skonsultuj ze stomatologiem.
RODZAJE DIASTEMY
Ze względu na układ zębów wyróżnia się trzy typy diastemy.
1. Równoległa – gdy zęby są ustawione równo obok siebie
2. Zbieżna – gdy końce zębów są skierowane ku sobie
3. Rozbieżna – gdy końce jedynek są zwrócone w przeciwnych kierunkach.
Przy tej ostatniej leczenie może opierać się na aparacie wyjmowanym, pozostałe zwykle wymagają stałego.
JAK POZBYĆ SIĘ DIASTEMY: leczenie ortodontyczne, licówki, kompozyt
Stomatolodzy najczęściej zalecają przy diastemie leczenie ortodontyczne. Zanim zapadnie ostateczna decyzja, należy wykonać badania obrazowe oraz ustalić przyczyny. Do leczenia aparatem kwalifikują się wady zgryzu wywołane nieprawidłowościami w uzębieniu i złymi nawykami. Po podcięciu wędzidełka jest ono także potrzebne do korekty diastemy prawdziwej, pomoże też pomóc przy hiperdoncji (tu koniecznej jest pierwotne usunięcie zęba).
Leczenie aparatem jest skuteczne, ale na jego efekty trzeba długo czekać. Natychmiastowy efekt uzyskasz, decydując się na licówki. Ta metoda polega na naklejaniu cieniutkich porcelanowych płytek na zeszlifowane zęby. Narusza to ich strukturę, ale daje ładny, naturalny efekt. Licówki tworzy się specjalnie dla pacjenta, dostosowuje do kształtu jego zębów. Płytki mogą przetrwać nawet 15 lat.
Kolejnym ze sposobów na usunięcie diastemy jest kompozyt. Tak zwany bonding przypomina nieco plombowanie zębów. Zabieg jest szybki i odwracalny. Polega na wypełnieniu przerwy między zębami specjalnym kompozytem. Jego zaletą jest to, że łatwo naprawiać ewentualne uszkodzenia. Jest też prosty i mało inwazyjny. Jeśli przerwy między zębami są duże i wynikają z braków w uzębieniu, konieczne może być wstawienie implantów.
