NASZ EKSPERT: Patrycja Jakimik, mgr farmacji
ZAKAŻENIE ROTAWIRUSAMI STANOWI JEDNĄ Z NAJCZĘSTSZYCH PRZYCZYN OSTRYCH BIEGUNEK WIRUSOWYCH U DZIECI. CHOROBA TA MOŻE WYSTĄPIĆ W KAŻDYM WIEKU, ALE NA JEJ WYSTĄPIENIE NAJBARDZIEJ NARAŻONE SĄ NIEMOWLĘTA I MALE DZIECI. NA CZYM POLEGA ZAKAŻENIE ROTAWIRUSAMI ORAZ JAK MOŻNA MU ZAPOBIEC?
Rotawirusy zaliczane są do rodziny Rotaviridae. Wyróżnia się 7 grup rotawirusów, które nazywane są kolejnymi literami alfabetu od A do G. Najczęstszą przyczyną zakażeń u ludzi są rotawirusy grupy A. Do zakażeń rotawirusami grupy B i C dochodzi zdecydowanie rzadziej. Zakażenie rotawirusami jest jedną z najczęstszych przyczyn ostrej biegunki wirusowej.
Zakażenia rotawirusami występują na całym świecie, jednak w zależności od strefy klimatycznej szczyt zachorowań przypada na inne miesiące. W Polsce największą ilość zachorowań odnotowuje się w miesiącach jesienno – zimowych, natomiast w klimacie tropikalnym do zakażeń dochodzi przez cały rok.
DLACZEGO ROTAWIRUSY SĄ GROŹNE?
Do infekcji wywołanej rotawirusami może dojść u osób w każdym wieku, jednak choroba ta jest szczególnie niebezpieczna dla niemowląt i małych dzieci. Wynika to z faktu, że chociaż możliwe jest ponowne zakażenie rotawirusami, to każda kolejna infekcja ma lżejszy przebieg.
Rotawirusy charakteryzuje wysoki stopień zakaźności, w związku z czym niemal wszystkie dzieci do 3. – 5. roku życia przynajmniej raz zostaną zakażone rotawirusami. Szczyt zachorowań przypada na 4. – 23. miesiąc życia dziecka. Należy jednak pamiętać, że choroba wywołana rotawirusami może być niebezpieczna także dla osób w podeszłym wieku oraz osób z obniżoną odpornością.
JAK DOCHODZI DO ZAKAŻENIA?
Do zakażenia rotawirusami dochodzi przede wszystkim na drodze fekalno – oralnej, ale możliwe jest również zakażenie w wyniku kontaktu z wydzielinami dróg oddechowych osoby chorej. Transmisja zakażenia możliwa jest poprzez kontakt bezpośredni, jak również poprzez styczność ze skażonymi przedmiotami i powierzchniami. Wirus wydalany jest z kałem nawet przez 20 dni.
OBJAWY ZAKAŻENIA ROTAWIRUSAMI
Infekcje rotawirusami są powszechne wśród noworodków, jednak do trzeciego miesiąca życia zwykle przechodzą je one bezobjawowo, bądź też łagodnie.
U innych osób zakażenia rotawirusami mają przebieg objawowy. Choroba zazwyczaj ma nagły początek i rozpoczyna się od wymiotów. Później pojawia się luźna i wodnista biegunka, która utrzymuje się przez 3 – 7 dni. U ok. 30% chorych występuje wysoka gorączka >390C. Obecne są także kurczowe bóle brzucha i ogólne złe samopoczucie. Chorobie zazwyczaj towarzyszy niepokój, złe samopoczucie i brak apetytu.
Największym niebezpieczeństwem związanym z zakażeniem rotawirusami jest duże ryzyko odwodnienia, co stanowi stan zagrożenia zdrowia i życia. Ciężkie odwodnienie wymaga hospitalizacji.
DIAGNOZOWANIE ZAKAŻENIA ROTAWIRUSAMI
Pomimo, że to właśnie rotawirusy są odpowiedzialne za większość ostrych biegunek wirusowych, to jednak trudno jest na podstawie objawów klinicznych odróżnić biegunki rotawirusowe od biegunek wywołanych innym czynnikiem. Potwierdzenie diagnozy możliwe jest po wykonaniu testów immunoenzymatycznych.
LECZENIE BIEGUNKI ROTAWIRUSOWEJ
Podstawą postępowania w biegunce rotawirusowej jest nawadnianie oraz właściwe żywienie. Do nawadniania najlepiej sprawdzą się gotowe preparaty, dostępne w aptece. Występują one w postaci proszku, który należy rozpuścić w wodzie, bądź też w postaci gotowego roztworu. Pamiętaj, aby doustne płyny nawadniające (tzw. elektrolity) podawać małymi porcjami przez cały dzień.
Równie istotne jest kontynuowanie żywienia. Nie zaleca się stosowania głodówek. Chory powinien spożywać 4 – 6 lekkostrawnych posiłków. Nie ma przeciwwskazań do karmienia piersią dziecka z infekcją rotawirusową. W terapii pomocne mogą być także probiotyki o udowodnionej skuteczności w skracaniu czasu trwania biegunki. Warto wybierać te, które zawierają szczepy Lactobacillus rhamnosus GG oraz Saccharomyces boulardii.
PROFILAKTYKA ZAKAŻEŃ ROTAWIRUSAMI
Najskuteczniejszą formą profilaktyki zakażeń rotawirusami są szczepienia ochronne. Podawane są w dwóch dawkach z 4 – 8 – tygodniowym odstępem między dawkami. Pierwsza dawka powinna być podana pomiędzy 6. a 12. miesiącem życia dziecka. Szczepionka występuje w postaci zawiesiny do podawania doustnego. Szczepienie przeciwko rotawirusom nie jest szczepieniem obowiązkowym. Należy ono do szczepień zalecanych i przeprowadzane jest odpłatnie.
Ważnym elementem profilaktyki jest również odpowiednio częste mycie rąk, szczególnie po zmianie pieluszki. Dużą rolę odgrywa także karmienie piersią. Warto jednak wiedzieć, że matczyne przeciwciała chronią dziecko przed zachorowaniem jedynie w okresie wyłącznego karmienia piersią. W miarę możliwości należy unikać kontaktu z osobami zakażonymi.
Piśmiennictwo:
- Ołdak E., Sulik A., Rożkiewicz D., Al-Hwish M. Ostre biegunki wirusowe u dzieci z Kliniki Obserwacyjno – Zakaźnej Dzieci Akademii Medycznej w Białymstoku. Wiadomości Lekarskie 2006; 59 (7-8): 534-537
- Modlińska – Cwalińska A., Mania A., Mazur – Melewska K. Kemnitz P., Januszkiewicz – Lewandowska D., Kuls K., Służewski W., Figlerowicz M. Kliniczna i laboratoryjna charakterystyka infekcji rotawirusowych u dzieci. Pediatria Polska 2012; 87(3): 29-254
- Czerwionka – Szaflarska M., Adamska I. Ostra biegunka u dzieci – najnowsze wytyczne. Forum Medycyny Rodzinnej 2009; 3(6): 431-438
