CHOĆ WSZAWICA ZDARZA SIĘ NIE TAK POWSZECHNIE JAK KIEDYŚ, JEST NADAL BARDZO WSTYDLIWĄ PRZYPADŁOŚCIĄ, KTÓRA NAJCZĘŚCIEJ DOTYCZY DZIECI. PONIEWAŻ ZBLIŻA SIĘ OKRES, W KTÓRYM WSKAŹNIK ZACHOROWAŃ NA WSZAWICĘ JEST ZNACZNIE WIĘKSZY, WARTO DOWIEDZIEĆ SIĘ JAK SIĘ PRZED TĄ CHOROBĄ OCHRONIĆ.
CZYM JEST WSZAWICA?
Wszawica jest to choroba pasożytnicza, wywołana zarażeniem przez stawonoga – wesz ludzką (Pediculus humanus). Wszy, które pasożytują na człowieku to wszy głowowe, odzieżowe i łonowe. Osobniki wszy mają płaskie segmentowane ciało okryte pancerzem wielkości od 0,35 do 6 mm. Poruszają się i przytwierdzają do podłoża za pomocą pazurków czepnych. Rozwój osobniczy trwa zwykle kilkanaście dni. Samica składa około 100 do 300 jaj zwanych gnidami około 8-10 razy dziennie, które przytwierdzane są do nasady włosów lub też ubrania specjalną wydzieliną. Z jajeczek w ciągu 6-10 dni wylęgają się larwy, żywiące się ludzką krwią i przeistaczające się w ciągu 10 dni w dorosłe osobniki. Aby móc się rozmnażać, muszą pić krew dwa razy dziennie. Wszy najlepiej znoszą klimat umiarkowany, a temperatura w której żyją to około 36°C, czyli temperatura naszego ciała. Wszy zawsze kojarzyły nam się z brakiem przestrzegania zasad higieny i biednymi, brudnymi dziećmi, a tymczasem, okazuje się, że wszy uwielbiają głowy dzieci dobrze odżywionych, zadbanych i czystych, od których otrzymują najbardziej wartościowy pokarm.
SPOSOBY ZARAŻENIA
Są dwa sposoby zarażenia się tymi pasożytami: bezpośrednio (przez kontakt z włosami osoby zarażonej) lub pośrednio (poprzez używanie wspólnych czapek, grzebieni, akcesoriów do włosów, ręczników lub pościeli). Wszawicą można zarazić się w dużych skupiskach młodych ludzi, w przedszkolach, szkołach, na koloniach i obozach. Wszy tak „upodobały” sobie dzieci, gdyż w miejscach, w których gromadzą się najmłodsi, najłatwiej znaleźć pasożytom nowego żywiciela, a tym samym pokarm. Łatwiej zarażają się dziewczynki niż chłopcy, bo one częściej czeszą się nawzajem, pożyczają akcesoria do włosów. Wszom trudniej przedostać się przez ciasno splecione włosy, więc plecenie warkoczy może w jakiś sposób chronić przed zarażeniem. Najczęściej zarażamy się w wakacje i na początku roku szkolnego. Dzieci z kolonii przynoszą problem do szkoły. Drugi szczyt zarażenia wypada na początku jesieni, kiedy robi się zimno i zakładamy czapki i szaliki. A dzieci, jak wiadomo, uwielbiają przymierzać ubrania kolegów i koleżanek, w dodatku ich odzież przechowywana jest we wspólnych szatniach. Istny raj dla wszy! Wszami stosunkowo rzadko zarażają się osoby rasy czarnej, prawdopodobnie dlatego, że ich włosy mają inną strukturę, co utrudnia wszom przytwierdzanie.
ZAPOBIEGANIE
Najlepszym sposobem jest wyrobienie u dziecka nawyku, że nie pożycza się cudzych ubrań, grzebieni czy ozdób do włosów. Ale jak wiadomo, taki sposób może być zawodny. Należy więc przestrzegać podstawowych zasad higieny osobistej: dbać o czystość (łącznie z praniem pościeli w temperaturze 60°C), czyścić misie i maskotki lub przetrzymywać je w niskich temperaturach 10-15°C przez kilka dni. Bardzo ważne jest badanie skóry głowy, przynajmniej raz na dwa tygodnie, bo po pierwsze utrudnia to pasożytom zagnieżdżenie, a po drugie pozwala szybciej zainterweniować w razie ich wykrycia. Dawniej głowy dzieciom badały higienistki w szkole czy też w przedszkolu, natomiast teraz ten obowiązek spada na rodziców.
Można do tego celu użyć lupy, należy dziecku dokładnie obejrzeć skórę głowy i szyi, zobaczyć, czy nie ma na niej szarobiałych owadów lub białych jajeczek wielkości główki od szpilki. Dorosłe osobniki najbardziej upodobały sobie skórę w strefie T (czaszka, czoło, nos i broda), od szyi do czubka głowy i na skroniach, gnidy zaś mogą być przytwierdzone najczęściej u nasady włosów. W miarę wzrostu włosa gnidy oddalają się od skóry głowy, co pozwala na określenie czasu trwania wszawicy.
SPOSOBY USUWANIA
Jeśli wykryliśmy u naszych dzieci wszy, należy powiadomić szkołę czy przedszkole, gdyż istnieje duże prawdopodobieństwo, że jeśli wszy ma jedno dziecko, zarażonych jest wiele. Bardzo prostym sposobem na usuwanie pasożytów jest nałożenie odżywki, która po pierwsze zatyka przetchlinki, za pomocą których wszy oddychają, a po drugie zapobiega przytwierdzaniu się wszy i gnid do włosów. Następnie należy dokładnie wyczesać włosy gęstym grzebieniem. Po takim zabiegu konieczna jest wymiana ręczników i pościeli oraz kontrola i – w razie potrzeby – leczenie pozostałych członków rodziny. Jako alternatywę można zastosować roztwór kwasu octowego: spłukać głowę letnią wodą z octem (1 część 6-procentowego octu na dwie części wody). Jeśli takie sposoby okażą się nieskuteczne, próbujmy aptecznych produktów.
Najważniejsze w radzeniu sobie z problemem wszawicy jest to, żeby jak najszybciej zainterweniować, nie wstydzić się zasięgnąć porady lekarza lub farmaceuty i w porę powiadomić opiekuna lub wychowawcę.
