GLUTEN TO HASŁO POPULARNE W DZISIEJSZYM ŚWIECIE I ZAPEWNE KAŻDY JUŻ SIĘ Z NIM ZETKNĄŁ. ODPOWIEMY WIĘC NA KILKA PYTAŃ: CZYM JEST GLUTEN? KIEDY WARTO GO ODSTAWIĆ, A W JAKIEJ SYTUACJI ZOSTAWIĆ W DIECIE?
CZYM JEST GLUTEN?
Gluten to grupa białek roślinnych, które znajdują się w zbożach: pszenicy, jęczmieniu i życie. Gluten znajdował się od zawsze w produktach mącznych – ciasta z glutenowych mąk są elastyczne i dobrze się wyrabiają. Współcześnie gluten występuje również w szeregu innych produktów, np. w wędlinach, słodkich i słonych przekąskach i produktach mlecznych.
GDZIE JEST GLUTEN?
Gluten znajdował się od zawsze w produktach mącznych – ciasta z glutenowych mąk są elastyczne i dobrze się wyrabiają. Współcześnie gluten występuje również w szeregu innych produktów.
Najczęściej produkty posiadają informacje o obecności glutenu na etykiecie – można je odczytać w składzie, lub szukać małego symbolu przekreślonego kłosa.
Gluten zawierają takie zboża jak: pszenica, pszenżyto, żyto, jęczmień a także owies (nie zawiera glutenu, ale podczas produkcji jest nim zanieczyszczany), a co za tym idzie wszystkie produkty spożywcze na ich bazie.
Wiele produktów może zawierać gluten, mimo że nie kojarzą się nam ze zbożami, np. wędliny, w tym parówki, mające w składzie substancje zagęszczające ich strukturę, a także jogurty owocowe, majonez, guma do żucia, czekolada, a nawet niektóre rodzaje kaw rozpuszczalnych i alkohole.
Gluten może być również obecny w składzie leków.
CELIAKIA A ALERGIA NA GLUTEN – CZYM TO SIĘ RÓŻNI?
Celiakia to immunologiczna choroba o podłożu genetycznym, która charakteryzuje się nietolerancją glutenu, białka zawartego w zbożach: pszenicy, życie i jęczmieniu. Jej konsekwencją jest zanik kosmków jelitowych, czyli wypustek śluzówki jelit, odpowiedzialnych za przyswajanie substancji odżywczych. W efekcie pojawiają się zaburzenia wchłaniania, niedożywienia i niedobory składników odżywczych w organizmie. Schorzenie nie przemija i wymaga stosowania ścisłej diety bezglutenowej do końca życia.
Aby wykluczyć celiakię, sprawdź przeciwciała IgA-EmA lub tTG. Dodatkowym badaniem jest gastroskopia z pobraniem wycinków z jelita cienkiego.
Tymczasem w przypadku alergii na gluten nie zawsze jest to konieczne. Dlatego przed wprowadzeniem jakichkolwiek zmian w sposobie odżywiania zaleca się wykonanie badań potwierdzających celiakię czy nietolerancję lub alergię na gluten, które określą, czy restrykcja dietetyczna jest wskazana dla naszego zdrowia.
Aby zdiagnozować alergię na gluten lekarz skieruje cię na badania w kierunku alergii (oznaczenie IgE-zależnego lub IgE-niezależnego) albo na testy w kierunku nietolerancji pokarmowej na gluten.
| CELIAKIA | ALERGIA POKARMOWA NA GLUTEN | NIECELIAKALNA NADWRAŻLIWOŚĆ NA GLUTEN |
| Objawy: przewlekła biegunka tłuszczowa, wzdęcia, ból brzucha, spadek masy ciała, niedożywienie, niedokrwistość. Celiakia może także przebiegać bezobjawowo. | Objawy: u dzieci głównie atopowe zapalenie skóry. U dorosłych częściej manifestuje się katarem, astmą, dolegliwościami jelitowymi. | Objawy: przewlekłe dolegliwości jelitowe ustępujące po eliminacji glutenu z diety. |
KONSEKWENCJE NIETRZYMANIA DIETY
Bóle brzucha, omdlenia, wymioty, uczucie zmęczenia, zaparcia, które mogą utrzymywać się nawet do kilku dni po spożyciu pokarmów zawierających gluten. Ale przestrzeganie diety bezglutenowej nie jest dziś tak kłopotliwe jak kiedyś, ponieważ asortyment produktów niezawierających w swoim składzie tego białka jest coraz większy. Nawet w restauracjach bez problemu możemy znaleźć odpowiednie potrawy.
CZY WYKLUCZANIE GLUTENU „NA WSZELKI WYPADEK” JEST DOBRE?
Samodzielne przejście na taką dietę może spowodować powstanie wielu niedoborów witamin oraz mikro i makroelementów. Przede wszystkim zacznie nam brakować witamin: D, K, B1, B12, a także kwasu foliowego, żelaza, magnezu, cynku i wapnia. Deficyty te z jednej strony związane są z niską wartością odżywczą dostępnych bezglutenowych produktów spożywczych, ale także spowodować je może nieprawidłowe komponowanie codziennego jadłospisu.
