NASZ EKSPERT: Joanna Chrobak, mgr farmacji.
BÓL BRZUCHA, ZGAGA, WZDĘCIA, ZAPARCIA, KOLKA, ODBIJANIE, UCZUCIE CIĘŻKOŚCI W JELITACH – TE NIEPRZYJEMNE OBJAWY PROBLEMÓW Z TRAWIENIEM ZNA NIEMAL KAŻDY… PODPOWIADAMY RADZIĆ SOBIE Z NIMI PRZY POMOCY ZIÓŁ.
Zioła to preparaty pochodzenia roślinnego, które z powodzeniem możemy stosować w leczeniu rozmaitych zaburzeń trawienia. Wybór odpowiedniego surowca i formy jego podania zależy nie tylko od występujących objawów, ale także wieku pacjenta, współistniejących chorób przewlekłych oraz indywidualnych preferencji każdego z nas. Apteki ogólnodostępne oferują herbatki do zaparzania, krople, nalewki, tabletki lub suszone surowce do samodzielnego sporządzenia naparu lub odwaru. Wbrew pozorom, stosowanie niektórych preparatów ziołowych wymaga zachowania szczególnej ostrożności, dlatego przed zakupem warto porozmawiać z farmaceutą, aby upewnić się, że terapia będzie zarówno efektywna, jak i bezpieczna.
MIĘTA PIEPRZOWA NA NIESTRAWNOŚĆ
W przypadku zaburzeń trawienia, wielu z nas w pierwszej kolejności sięga po liść mięty pieprzowej. Swoje właściwości zawdzięcza bogatemu w składniki olejkowi eterycznemu, o działaniu rozkurczowym na ściany przewodu pokarmowego, żółciopędnym i żółciotwórczym oraz wiatropędnym. Dodatkowo, liść mięty pieprzowej wykazuje właściwości przeciwbakteryjne, dzięki czemu sprawdzi się w leczeniu zatruć pokarmowych [1].
Mięta pieprzowa występuje w postaci gotowych saszetek lub suszu do sporządzania naparu. Czas zaparzania powinien wynieść ok. 15 minut, najlepiej pod przykryciem. Alternatywą będzie zakup kropli miętowych, jednak ze względu na zawartość etanolu, unikajmy podawania ich dzieciom.
A NA WZDĘCIA – KOPER WŁOSKI!
Jedzenie w pośpiechu, rozmowa w trakcie posiłku lub spożywanie ciężkostrawnych pokarmów, prowadzić może do nagromadzenia gazów w jelitach i występowania uporczywych wzdęć. W tej sytuacji najlepszym wyborem będzie surowiec o działaniu wiatropędnym, np. owoc kopru włoskiego. Dzięki zawartości olejku eterycznego, zapobiega tworzeniu się gazów i ułatwia ich usunięcie z przewodu pokarmowego [2].
Owoc kopru włoskiego występuje w postaci gotowych saszetek do zaparzania lub suszu. Proces zaparzania nie powinien przekraczać 15 minut. Do niedawna herbatka z kopru włoskiego była powszechnie stosowana u niemowląt w przebiegu kolki, jednak udowodniono, że metoda ta nie jest bezpieczna dla maluchów poniżej 4 roku życia.
ZIOŁA NA APETYT
Wielu pacjentów zmaga się także z zaburzeniami apetytu, co skutkuje niedożywieniem i występowaniem wielu niedoborów składników odżywczych. W tym przypadku doskonale sprawdzą się surowce goryczowe. Gorycze, czyli substancje gorzkie, pobudzają wydzielanie śliny i soków żołądkowych, co prowadzi do zwiększenia łaknienia. Wiele z nich posiada także właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze [3]. Do surowców zawierających związki goryczowe zaliczamy m.in. korzeń goryczki, liść bobrka trójlistnego lub owocnię pomarańczy gorzkiej, wchodzące w skład tzw. kropli gorzkich. Pamiętajmy jednak, że gorycze są przeciwwskazane w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, gdyż mogą nasilać bolesne dolegliwości.
ZIOŁOWE SPOSOBY NA ZAPARCIA
W aptece zakupić możemy liczne preparaty ziołowe, przeciwdziałające zaparciom. Dzięki pobudzeniu perystaltyki przewodu pokarmowego i zwiększenie napływu wody do jelit, ułatwiają przesuwanie się zalegających mas kałowych, prowadząc do szybkiego wypróżnienia. Jednym z surowców o działaniu przeczyszczającym jest liść senesu, wchodzący zarówno w skład herbatek, jak i tabletek [4]. Przygotowanie naparu wymaga zalania łyżki liści lub gotowych saszetek 200ml wrzątku i parzenia ok. 10 minut. Zaleca się wypicie płynu tuż przed snem, a spodziewany efekt powinien wystąpić po upływie 8-12 godzin.
Ziołowych środków przeczyszczających nie stosujemy u dzieci poniżej 12 roku życia. Nie zaleca się także nadużywania tych surowców, ze względu na ryzyko rozregulowania pracy przewodu pokarmowego. Ponadto, są przeciwwskazane w przewlekłych chorobach jelit, np. wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego.
ZIOŁOWE WSPARCIE DLA WĄTROBY
Zioła stanowią również wsparcie dla prawidłowej pracy wątroby. Działając żółciotwórczo i żółciopędnie, przyspieszają trawienie tłuszczów oraz działają ochronnie na miąższ tego narządu. Jednym z surowców wykazujących korzystny wpływ na wątrobę jest liść karczocha, który występuje zarówno w postaci suszu, tabletek, jak i soku. Co ciekawe, regularne spożywanie wyciągu z karczocha wspomaga utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu [5]. Innym rozwiązaniem jest zakup nasion ostropestu plamistego, o dodatkowym działaniu regenerującym na wątrobę [6]. Po zmieleniu stanowią doskonały dodatek do posiłków, np. jogurtu. Wyciąg z ostropestu wchodzi też w skład tabletek lub kapsułek.
ZIOŁA NA TRAWIENIE W PREPERATACH ZŁOŻONYCH
Chcąc zadziałać kompleksowo na różne dolegliwości przewodu pokarmowego możemy sięgnąć po preparaty wieloskładnikowe. Przykładem są złożone tabletki, herbaty zawierające kompozycję surowców wspomagających trawienie lub krople żołądkowe, w skład których wchodzi m.in. nalewka z mięty oraz surowców gorzkich. Warto mieć je w swojej apteczce, zwłaszcza jeśli szykujemy ciężkostrawne potrawy lub mamy tendencje do zaburzeń żołądkowo-jelitowych.
Piśmiennictwo:
[1] Matławska I., Bylka W., Sikorska M., Gawron-Gzella A., Farmakognozja, wyd. 3, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu, 2008, s. 319
[2] Matławska I., Fitoterapia niestrawności, Panacea 2016, 2(55), s. 14-16
[3] Strzelecka H., Mieszanki ziołowe stosowane w zaburzeniach przewodu pokarmowego, Panacea 2004, 2(7), s. 20-22
[4] Kohlmünzer S. Farmakognozja, wyd. 5, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012, s. 271-273
[5] Wójcik-Stopczyńska B., Karczoch zwyczajny – więcej niż warzywo, Panacea 2017, 3(60), s.38-40
[6] Andrzejewska J., Sadowska K., Ostropest plamisty – roślina nie tylko lecznicza, Panacea 2008, 1 (22), s. 6-8
